Interview Pernille Rose Gronkjaer

In The Monastery - Mr. Vig & The Nun volgt de Deense filmmaakster Pernille Rose Grønkjær (1973) de 82-jarige Meneer Vig die in het hoge noorden van Denemarken zijn enorme kasteel ter beschikking stelt aan het Russische Patriarchaat om er een Russisch-orthodox klooster van te maken. Na vijftig jaar bewoond te zijn door de eigenzinnige dromer Vig is het kasteel een bouwval, maar de pragmatische zuster Amvrosija weet er wel raad mee. Haar nuchtere, overheersende houding stuit Vig echter danig tegen de borst en confrontaties blijven niet uit. In een rustig tempo en in een prettige, contemplatieve stijl weet Grønkjær van deze curieuze geschiedenis een modern sprookje te componeren, waarmee ze in december 2006 de Joris Ivens Award won op het IDFA.

Klopt het dat u Meneer Vig al in 2000 voor het eerst ontmoette?

Van het bestaan van de zonderlinge Vig en zijn kasteel hoorde ik van vrienden ergens begin 2000. Ik ben toen uit nieuwsgierigheid eens een kijkje gaan nemen in het hoge, koude noorden. We spraken daar samen over het idee om een documentaire te gaan maken, maar er was toen nog geen enkele sprake van enige financiering. Ik had zelfs nog niet eens een camera!

Wanneer besloot u om met het project door te gaan?

Op het moment dat duidelijk werd dat de Russen daadwerkelijk interesse hadden om van het kasteel een klooster te maken, ben ik met Vig mee naar Rusland gegaan. Inmiddels was ik zo gehecht aan die vreemde oude man, die net als ik een echte dromer is, dat ik besloot om hem te blijven volgen. In de daaropvolgende vijf jaar ben ik geregeld met mijn geleende camera bij het kasteel in Hesjberg geweest.

Woonde u dan in het kasteel zelf?

Nee, ik zat in een piepkleine trailer behoorlijk ongemakkelijk enorme angsten uit te staan vanwege alle geluiden die ik 's nachts in de bossen om me heen hoorde. Ik denk dat Meneer Vig dat wel in mij waardeerde, dat doorzettingsvermogen voor iets waar ik echt in geloofde. Eigenlijk net als zijn aanhoudende inspanningen om van het vervallen kasteel een klooster te maken. Gedurende de vijf jaar dat ik hem zag, belde en e-mailde hij mij vaak om te vragen wanneer ik weer langs kwam, dus ook hij vond het belangrijk dat ik dit laatste hoofdstuk van zijn leven documenteerde.

Was het van het begin af aan duidelijk hoe u de film wilde structureren?

Ik wilde een film over liefde maken. Over de liefde tussen twee mensen, over het doorzettingsvermogen en het volgen van je hart. Nooit heb ik bijvoorbeeld de religie centraal willen stellen, iets dat door potentiële financiers wel van mij werd verlangd. Maar ik heb het altijd in de eerste plaats als een sprookje gezien. Toen ik na vier jaar groen licht kreeg voor dit project, hebben we met een editor en een scriptschrijver gepraat over de structuur van de documentaire, en als vanzelf vielen alle elementen in de huidige vorm.

Opvallend is de rustige, contemplatieve aanpak. Werd dat gedicteerd door de leeftijd van de bejaarde Vig?

Natuurlijk wordt het tempo vanzelfsprekend rustiger, omdat het onderwerp van de film een oude baas is, die niet van hot naar her rent, maar het tempo heeft ook te maken met de plek daar in de eenzame bossen van Denemarken en een dromerige, sprookjesachtige manier van het vertellen van een verhaal, waar ik persoonlijk erg van houd.

In de film gaat u vaak een directe dialoog aan met Vig, en u helpt hem zelf een keer zichtbaar met een klusje, maar zuster Amvrosija wordt meer van een afstand gefilmd. Waarom besloot u tot dat verschil in aanpak?

The Monastery - Mr. Vig & The Nun gaat natuurlijk in de eerste plaats om meneer Vig en we zien ook dat hij gedurende die vijf jaar een ontwikkeling doormaakt door de komst van de Russische nonnen en de aanpassingen die hij moet doen aan het huis en aan zijn gedrag. Daarnaast werkte mijn vraag-en-antwoordaanpak minder goed met Amvrosija. Het leek ons daarom beter om haar als stabiele en pure, maar ook mysterieuze persoon op de achtergrond te houden. Zo kon ik de balans ook beter bewaren.

Toch komt de hoofdnon door die keuze misschien wat norser en negatiever over dan zij daadwerkelijk is.

Amvrosija is steeds de persoon die Vig met beide benen op de grond houdt door hem steevast de waarheid te vertellen, en dat is iets waar de dromer grote moeite mee heeft. Ongestructureerd als Vig is, kan hij uren aan een stuk een activiteit ontplooien waarvan iedereen direct doorheeft dat het een complete tijdsverspilling is. Ik heb uren en uren aan materiaal dat hij klusjes doet, waarvan ik hem waarschijnlijk met de meest overtuigende argumenten niet kon weerhouden, want zo koppig was hij wel.

Hoe was het eigenlijk om zoveel tijd door te brengen met deze twee buitenissige personen, die zo uit een sprookje lijken te zijn weggelopen?

Het was als familie. Veel mensen vragen me waarom Vig die zure non niet al na vijf minuten de deur heeft gewezen, maar zo lag de verhouding niet. Zij is in haar hart een hele warme vrouw die juist zoveel op Vig zit te vitten, omdat ze hem als familie beschouwt. Anders had ze haar waardigheid wel behouden door hem stilzwijgend te tolereren. En met meneer Vig zelf had ik een hele warme, speciale band. We mochten elkaar heel graag en net als veel kijkers sloot ik hem al na onze eerste ontmoeting in mijn hart.

Ronald Simons (Amsterdam, maart 2007).