Interview Jeroen Berkvens

De afgelopen drie jaar volgde documentairemaker Jeroen Berkvens zigeunergitarist Jimmy Rosenberg. De regisseur liep gedurende die tijd Jimmy's woonwagen in het Brabantse Asten niet dagelijks plat, want Jimmy bleek een lastige jongen om te volgen. "Je weet nooit of Jimmy op een afspraak verschijnt. Op een gegeven moment had ik wel tien mobiele nummers, waarvan er geen enkele werkte."

Berkvens (1968, Eindhoven) zag Jimmy Rosenberg ooit spelen als klein kind tussen diens beroemde familieleden van het Rosenberg Trio: "Het was op een Britse televisieshow, en ik kan me alleen nog herinneren hoe Jimmy tijdens het spelen nooit naar zijn razendsnelle vingers keek die over de snaren dansten, maar dat hij alleen maar naar boven, geconcentreerd naar het niets zat te staren". Dit uitzonderlijk getalenteerde familielid van de Sinti-familie Rosenberg speelde vanaf zijn negende jaar met The Gipsy Kids op podia over de hele wereld, en werd gezien als dé opvolger van vermaarde zigeunergitarist Django Reinhardt. Maar die belofte kwam nooit uit.

Als Jimmy op zijn negentiende een miljoenencontract afsluit met Sony stijgt het hem naar de bol, en draait hij er in een jaar tijd 1,7 miljoen euro doorheen aan drugs en dure auto's. Sindsdien treedt hij nog maar zelden op, en brengt zijn dagen door in psychiatrische klinieken en penitentiaire inrichtingen. FilmTotaal sprak regisseur Berkvens over zijn film Jimmy Rosenberg: De vader, de zoon & het talent, en we vroegen hem hoe hij contact kreeg met het zwarte schaap uit de familie Rosenberg. "Kijk, je stapt natuurlijk niet zo maar zo'n kamp op, maar met behulp van Stochelo Rosenberg van het Rosenberg Trio en via een van The Gipsy Kids lukte het me na een tijdje om toch een afspraak met Jimmy te maken."

Eenmaal aangekomen op het kamp van de familie vertelde bijna iedereen Berkvens dat Jimmy toch niet zou komen, omdat hij zich blijkbaar nooit aan zijn afspraken hield. "Toen ik na enige tijd wachten de hoop had opgegeven, stond hij er toch ineens." De toen 23-jarige Jimmy maakte direct indruk op de regisseur. "Er was meteen een klik toen ik hem zag. De combinatie van zijn uitstraling en de bijna tastbare pijn die daarachter verscholen ging, prikkelde mijn wens om de documentaire te gaan maken." De enige voorwaarde die Berkvens stelde was dat hij de tijd kreeg om Jimmy en zijn familie te leren kennen, om een zo volledig mogelijk portret te creëren.

"Het was mijn geluk dat Jimmy zo graag wilde praten over zijn leven en zijn verslaving. Hoe open en gevoelig zijn uitstraling ook was, hij bleek vijf keer heftiger te zijn dan ik dacht." Die twee kanten van Jimmy spraken Berkvens het meest aan tijdens het maken van zijn documentaire, zoals hij eerder een portret maakte van zanger Nick Drake, die ook twee compleet verschillende gezichten had. Het onberekenbare, explosieve karakter van Jimmy maakte het draaien wel erg lastig. "Gedurende de drie jaar dat ik over deze film heb gedaan, verbaasde me keer op keer weer hoe moeilijk het was om dingen te regelen en afspraken te houden." Het betekende dat Berkvens vaak de gewenste controle moest opgeven. "Ik heb geleerd om veel geduld te hebben en om niets persoonlijk op te vatten, want geen enkele draaidag werd zoals gepland."

Tijdens het kijken naar Jimmy Rosenberg: De vader, de zoon & het talent valt op dat nergens een oorzaak wordt aangedragen voor het destructieve gedrag en druggebruik van Jimmy, waarmee hij eigenhandig zijn kansen heeft verspeeld. En dat terwijl alle lijntjes lijken te lopen naar Jimmy's vader Macky, die vlak voor zijn contract met Sony Classical de gevangenis in draait wegens de moord op zijn schoonzoon. "Ik wilde geen psychologie van de koude grond toepassen, en de schijn creëren dat Jimmy's verslaving slechts werd veroorzaakt door de afwezigheid van zijn vader, want voor Jimmy's problemen zijn uiteindelijk vele redenen aan te geven."

In zijn doelstelling om een zo eerlijk mogelijk portret te maken, besloot Jeroen Berkvens van zijn film ook geen al te gestileerde documentaire maken. "In tegenstelling tot mijn eerdere films, waarin ik veel dolly shots en rijders toepaste wilde ik nu een eerlijk, onopgesmukt portret maken van Jimmy zoals hij de afgelopen jaren heeft geworsteld met zichzelf en zijn verleden." Voor Jimmy en zijn familie waren de opnames van de film een echte uitlaatklep en een misschien zelfs louterende ervaring: "Toen ze de film tijdens de première voor het eerst zagen, vonden ze het prachtig, maar ook zeer aangrijpend. Ik laat ze zien zoals ze zijn, en dat was erg confronterend."

Op mijn vraag of Jimmy inmiddels clean is, reageert Berkvens verbaasd: "Waarom denk je dat?" De Belgische kliniek waarin we Jimmy zien zitten tijdens de documentaire blijkt slechts een van de vele psychiatrische klinieken te zijn waar de gitaarvirtuoos de afgelopen jaren heeft gezeten, en drugs gebruikt hij dus nog altijd. "Jimmy gebruikt echt om zijn pijn te bestrijden, en die uitweg heeft hij nu nog nodig, want hij heeft zijn leven nog lang niet op de rails." Het is nu te hopen dat Jimmy Rosenberg: De vader, de zoon & het talent voor Jimmy een afsluiting zal blijken van een gitzwarte periode. De eerste slag is inmiddels geslagen, want afgelopen maandag stond Jimmy in een bomvol Paradiso, waar hij na een geslaagd optreden de staande ovatie trots in ontvangst nam.

Ronald Simons (Amsterdam, maart 2007).