True Grit

De gebroeders Coen benadrukken het in interviews keer op keer: hun TRUE GRIT is geen remake van de gelijknamige film uit 1969, waarvoor John Wayne zijn enige Oscar won, maar een verfilming van het boek van Charles Portis, waarop die eerdere film ook is gebaseerd. De Coens blijven trouwer aan het bronmateriaal, en dat is niet verrassend, want het boek wordt gekenmerkt door dezelfde elementen waar de Coens om bekend staan: zwarte humor, scherpe dialogen, excentrieke personages en spaarzaam en gestileerd, maar hard geweld.

De veertienjarige Mattie Ross (Hailee Steinfeld) wil wraak op de moordenaar van haar vader. Om haar bij te staan huurt ze de man in die bekend staat als de hardste U.S. Marshall die er is: de smerige dronkenlap Rooster Cogburn (Jeff Bridges). Bijgestaan door Texas Ranger LaBoeuff (Matt Damon) beginnen ze aan hun speurtocht.

Hoewel de film onmiskenbaar het Coen-stempel draagt, is het meest opvallend aan TRUE GRIT hoezeer hij buiten de toon valt binnen hun oeuvre. In de eerste plaats omdat het een pure genrefilm is: een typische western, met alle revolvergevechten en schitterende beelden van Amerikaanse landschappen die daarbij horen. Sinds hun vroege komedie RAISING ARIZONA maakten de Coens geen film die zo gemakkelijk in één genre in plaatsen viel.

Cynisch is TRUE GRIT niet bepaald. Slechts af en toe laten de broers hun kenmerkende wrange humor doorschijnen, zoals in de scènes waarin we op geestige, maar pijnlijke wijze gewezen worden op het racisme dat in het Oude Westen gebruikelijk was. Alsof de Coens zeggen: je kunt wel genieten van deze personages en hun avonturen, maar onthoudt dat hun denkbeelden ver van de onze af staan. Tegelijkertijd omarmen ze hun personages en durven ze in hun script verrassend sentimenteel te zijn. Rooster Cogburn mag dan een lompe antiheld zijn, de manier waarop hij Mattie onder zijn hoede neemt is soms ronduit ontroerend.

De Academy nomineerde Jeff Bridges voor een Oscar voor de beste hoofdrol, en Hailee Steinfeld voor de beste bijrol. Dat moet andersom. Steinfeld heeft veel meer screentime dan Bridges, en TRUE GRIT is zonder twijfel haar verhaal. Het is haar verlangen naar rechtvaardigheid dat de film drijft. Steinfeld zet de jonge Mattie neer als een vastberaden heldin, die intelligenter redeneert en eloquenter spreekt dan de volwassenen om haar heen, en minstens zo onbevreesd is; true grit is een eigenschap die Rooster Cogburn vaak toegeschreven wordt, maar die titel verwijst net zo goed naar Mattie.

In de eerdere versie van TRUE GRIT was Cogburn overigens wel het hoofdpersonage. John Wayne speelde hem daar zoals hij vrijwel al zijn rollen speelde: als zichzelf. Een groot deel van Waynes kracht was, dat hij altijd John Wayne bleef, met zijn unieke charisma en herkenbare stijl. Jeff Bridges doet precies het tegenovergestelde: hij gaat volledig op in de rol. Geen enkel moment heb je het idee naar Jeff Bridges te kijken. Dit is puur Cogburn, een ranzige, onsympathieke boevenjager waarvan je je inderdaad kunt voorstellen dat je hem in de onbeschaafdere delen van het Oude Westen tegen zou kunnen komen. Ook Matt Damon verdwijnt in zijn rol. Hij doet je zijn reputatie van aantrekkelijke actieheld compleet vergeten als de wat knullige LaBoeuff, die weinig begrip heeft voor de wraakgevoelens van Mattie en het onbeschofte gedrag van Cogburn, maar toch met ze meewerkt. Ze zijn een onwaarschijnlijk trio in een onwaarschijnlijk avontuur.

Op visueel gebied leveren de broers hun meest indrukwekkende film af. De cinematografie van TRUE GRIT is duidelijk geïnspireerd door de klassieke Amerikaanse Westerns, maar de Coens maken meer dan een imitatie: met een aantal spookachtig mooie scènes in besneeuwde bossen laten ze ons een kant van het Wilde Westen zien die we nog niet kenden. TRUE GRIT is tegelijkertijd een klassieke Western, een ontroerend verhaal over volharding en rechtvaardigheid, en een Coen Brothers-film zoals we die gewend zijn: uniek, constant vermakelijk en verschillende kijkbeurten meer dan waard.