Genomineerden voor de VPRO Tiger Award en Kore-Eda bezingen het leven

Het IFFR eert dit jaar zoals altijd zowel de jonge honden als de oude rotten. In de selecties voor de VPRO Tiger Awards Competition en het programmaonderdeel Bright Future tonen ze debuten of tweede werken van veelbelovende beginnende regisseurs, terwijl er bij de secties Spectrum en Signals wordt ingezoomd op gelauwerde regisseurs, en soms zelfs op een heel oeuvre.

Op vrijdag 29 januari werd de eerste kandidaat voor de Tiger Awards vertoond. De Mexicaanse film ALAMAR (A La Mar - naar de zee) van Pedro González-Rubio, een Mexicaan geboren in Belgie en studeerde in London, kreeg goede recensies na de vertoning op het Toronto International Film Festival afgelopen jaar en zal samen met 14 andere films meedingen naar de felbegeerde prijs voor nieuw talent. De film houdt het midden tussen documentaire en fictie. González-Rubio hield zich aan een 'bonemarrow of a story' (zoals hij na het applaus bij de Q&A vertelde): Slechts een leidraad, een verhaal over ontdekking en herinnering. Visser Jorge neemt zijn vijfjarige zoon Natan voor een laatste maal mee naar zijn opa's palenhutje in een visserscommune op Banco Chinchorro. Op dit op een na grootste koraalrif van de wereld maakt Jorge zijn zoon bewust van diens achtergrond vlak voor hij met zijn moeder naar Rome zal vertrekken.

De regisseur gebruikte non-acteurs en liet tijdens de opnamen dingen op zijn beloop. Zijn eigen opvoeding gaf hem affiniteit met de karakters (de zoon, de vader en de opa) en met het wiebelige filmen op zee. 'Ik zoek altijd naar de verrassing, zodat ik een kinderlijke bewondering voor dingen houd. Ik wil graag nieuwsgierig zijn met mijn camera.' Opgedragen aan González-Rubio's eigen opa is Alamar een persoonlijk en eigenzinnig werk, dat teert op een gevoel, niet op een traditionele spanningsboog. Het is een ruwe diamant. Uit slecht 40 uur film haalde González-Rubio hypnotiserende beelden voortkomend uit de magie van het rif en het pure, subtiele bestaan van de mensen daar. Met weinig woorden verhaalt ALAMAR niet alleen van de liefde tussen drie generaties mannen, maar ook van een liefde voor het leven, voor de natuur, en als zodoende roept de film ook ecologische vraagstukken op. Een herinnering dat we altijd moeten blijven koesteren wat ons geschonken is.

MIYOKO (Yoshifumi Tsubota, 2009) is eveneens een ode aan het leven en al zijn wispelturigheden, die ook voor de Tiger Award is genomineerd. Onderwerp is de waargebeurde liefdesgeschiedenis van de Japanse mangakunstenaar Shinichi Abe en zijn vrouw en muze Miyoko - het verhaal van een man die is geobsedeerd door een vrouw, maar ook door kunst. Zijn passie voor beiden is aan zijn werk af te zien. Maar wanneer Abe in een later stadium schizofreen wordt, kan hij realiteit en fantasie niet meer zo goed onderscheiden. Tsubota's film is te onsamenhangend en absurd, maar hij weet de worstelingen van een kunstenaar die vastzit in zijn hoofd visueel goed te verbeelden. De scheidslijn tussen kunst en gekte, liefde en paranoia is een dunne, en een niet-rechtlijnige opzet hoort misschien ook bij een karakter dat overstroomt van de tegenstrijdigheden.

Tegenstrijdig is het leven zeker in de ogen van opblaaspop Nozomi, de protagoniste in Hirokazu Kore-Eda's nieuwste film AIR DOLL (2009). Nozomi heeft een hart gevonden, en elke keer als haar eigenaar de deur uitgaat, trekt zij haar nieuw verworven stoute schoenen aan en gaat ze de wereld buiten haar slaapkamer ontdekken, als een moderne softporn-Pinocchio. Dat die wereld haar zowel mee- als tegenvalt moge duidelijk zijn. Ze verwondert zich net zo kinderlijk als ALAMAR's regisseur dat doet; ze leert, ze lacht, ze huilt.

Kore-Eda is een bekende van het IFFR, zijn laatste film STILL WALKING (2008) draaide vorig jaar op het festival, en in zijn ervaren handen wordt een concept dat gemakkelijk Disney-materiaal zou kunnen worden een fijne combinatie van vreemde humor, filosofische overpeinzingen en melancholie. Nadeel is dat hij zijn boodschap af en toe iets te hard doordrijft. Dat een lege opblaaspop in Tokyo een metafoor is voor hoe leeg wij allemaal in onze huidige maatschappij zijn verworden hoeft een weldenkend filmpubliek niet letterlijk uitgespeld te krijgen.

ALAMAR, MIYOKO en AIR DOLL draaien in Rotterdam tot 7 februari allemaal nog.

Op 30 januari vindt er na de voorstelling van AIR DOLL een interview met de regisseur en zijn art director plaats. Tijdens de uitreiking van de awards op vrijdag 5 februari zullen we zien hoe ALAMAR en MIYOKO het tegen elkaar en anderen afleggen. Tot die tijd zullen er regelmatig tips voor genomineerde films en andere werken op de website komen te staan, dus houd hem in de gaten!