Interview Chris Oosterom

Op maandag 8 april opent het 29e Imagine Film Festival met de Nederlandse première van TRANCE, de nieuwe film van Danny Boyle met hoofdrollen voor James McAvoy, Vincent Cassel en Rosario Dawson. Andere hoogtepunten zijn de twee themaprogramma's Bollywood en Beyond waarin de genrefilm uit India centraal staat en House of Psychotic Women over vrouwelijke neuroses in horror- en exploitationfilms. Daarnaast is er dit jaar de masterclass van cartoon tot production design door de Belgische stripgigant François Schuiten en een bijzondere vertoning van FRANKENSTEIN'S ARMY ingeleid door regisseur Richard Raaphorst en Rogier Samuels die de special effects voor de film verzorgde. De Career Achievement Award wordt dit jaar persoonlijk in ontvangst genomen door Neil Jordan en de Ierse filmmaker van onder andere THE COMPANY OF WOLVES (1984) en INTERVIEW WITH A VAMPIRE (1994) zal tevens een masterclass verzorgen.

Om de belangrijkste prijs, de Méliès d' argent voor lange film, strijden dit jaar: BYZANTIUM (Neil Jordan, UK/Ierland/USA), EARTHBOUND (Alan Brennan, Ierland), FIN (Jorge Torregrossa, Spanje), GHOST GRADUATION (Javier Ruiz Caldera, Spanje), GRABBERS (Jon Wright, Ierland) en TRANCE (Danny Boyle, UK).

Naast dat het festival dit jaar voor het eerst in het gebouw van EYE plaatsvindt, was er een tweede opvallende verandering: Phil van Tongeren nam na vijf succesvolle edities afscheid als artistiek directeur. The Cult Corner sprak met zijn opvolger Chris Oosterom over de 29e editie van het Imagine filmfestival.

Dit is je eerste jaar als artistiek directeur. Tevreden over het programma?

Over de breedte ben ik erg tevreden met het programma van deze editie. Het is een heel divers filmaanbod geworden, waarin voor de bezoeker vooral veel bijzonders te ontdekken valt. Geheel in de traditie van het Imagine festival: want niet alleen de geijkte fantasy, horror en science fiction staan geprogrammeerd, maar ook films die wel binnen deze genres vallen maar niet in de traditionele zin. Wat dat betreft zitten er deze editie zeker een paar titels bij die echt de grenzen van hun genre opzoeken.

Zoals?

We kwamen heel onverwachts de tweeënhalf uur durende, Japans Chinese fantasy-film THE BLACK SQUARE tegen. Van een regisseur die met zijn vorige films al wel veel op verschillende festivals te bewonderen was, maar niet bekend stond voor zijn fantastische film. En dat blijkt dan een van de meest interessantste fantasy-films van het festival, waar alle programmeurs direct heel enthousiast over waren. Het Indiase TASHER DESH, die in het kader van Bollywood and Beyond draait, is ook zo'n film. Gedeeltelijk experimenteel, maar vooral een heel interessante fantasy-film die het niet moeten hebben van zijn special effects, maar juist van het bijzondere gebruik van filmische middelen zoals belichting en kadrering. Ook fantasy natuurlijk, maar niet in de traditionele zin, zeg maar. En zo zijn er meer van dat soort kleine onafhankelijke films, die we tijdens het samenstellen van het programma tegenkwamen.

Niet dat de grotere titels ontbreken dit jaar?

Nee, we zijn erg trots dat we ook dit jaar enkele van de meest belangrijke titels op genregebied hebben weten binnen te halen. Want natuurlijk staan de films geprogrammeerd waar genrefans dit jaar op zitten te wachten, zoals de langverwachte remakes van THE EVIL DEAD en MANIAC, en Brandon Cronenbergs ANTIVIRAL en Don Coscarelli's JOHN DIES AT THE END. Waardoor ik vooral tevreden ben over het programma, is dat we een mooie balans hebben weten te vinden tussen deze grotere titels en een aantal bijzondere kleinere films waarvan ik hoop dat de bezoeker ze met evenveel plezier zal ontdekken als wij de programmeurs.

Om die kleinere films extra te belichten, hebben we ze dit jaar ondergebracht in een Discovery-sectie en kost een kaartje voor deze door ons geselecteerde films minder dan voor het reguliere programma. Op deze manier hopen we een drempel te kunnen verlagen en we bezoekers te stimuleren om toch vooral deze kleinere films te gaan ontdekken. Het is een avontuurlijke selectie, met films die inhoudelijk echt wat anders bieden dan de rest van het programma.

Wat erg interessant klinkt is het themaprogramma Bollywood and Beyond. Kun je daar wat over vertellen?

Bollywood and Beyond is een echt een ontdekkingsprogramma. Wat je de laatste anderhalf jaar ziet is dat er in India een voorhoede filmmakers is ontstaan die graag commerciële films wil maken die niet langer strikt voor de binnenlandse markt bedoeld zijn. Veel van deze filmmakers willen met hun films ondanks gebruik te maken van de Bollywoodformule, ook een Westers publiek kunnen aanspreken. Dat vonden we een interessante ontwikkeling en we hebben daar een zestal films van geselecteerd waaronder GANGS OF WASSEYPUR, het absolute boegbeeld van deze nieuwe beweging. Daarnaast vertonen we een aantal documentaires die heel een andere kant van de Indiase filmindustrie laten zien.

Het andere themaprogramma heet House of Psychotic Women. 

Klopt. De Canadese schrijfster Kier-La Janisse was vorig jaar al te gast met de documentaire EUROCRIME! waarvan ze producent was. Op dat moment was ze ook al bezig met House of Psychotic Women, een autobiografisch boek over vrouwelijke neuroses in horror- en exploitationfilms. Toen dit boek afgelopen zomer gepresenteerd werd, hebben we haar teruggevraagd om verschillende thema's eruit te presenteren in de vorm van een symposium. Om die thema's heen hebben we een filmprogramma gemaakt met recente en twee oudere films waarin de neurotische vrouw centraal staat.

Uit die recente films bleek overigens maar weer hoe alomtegenwoordig die neurotische vrouwen zijn. Want als je met dat oog naar het recente aanbod genrefilms kijkt, merk je pas hoeveel er van de neurotische vrouw gebruikmaken of daar op een of andere manier bij aansluiten. We hebben zoveel films gezien, ook films die we uiteindelijk niet hebben geselecteerd, waarin je de neurotische vrouw figureert; hetzij als slachtoffer, hetzij als dader; soms als wreker, of soms zelfs als allemaal tegelijk. Maar de neurotische vrouw blijft een constante factor in horrorfilms en het bleek niet moeilijk er een interessant programma omheen te selecteren.

Een verrassende keuze is de Career Achievement Award voor Neil Jordan. Waarom hij?

Neil Jordan is natuurlijk iemand met een uiteenlopende carrière. Hij heeft ontzettend veel verschillende films gemaakt: van historische drama's tot echte genrefilms. INTERVIEW WITH A VAMPIRE en zijn nieuwste BYZANTIUM bijvoorbeeld zijn echte gothic horrors. Maar het mooie aan Jordans werk is dat hij zich niet alleen in verschillende genres thuis voelt, maar dat hij ook graag de grenzen opzoekt van het genre waarbinnen hij werkt. Als je bijvoorbeeld kijkt naar THE COMPANY OF WOLVES, THE BUTCHER BOY (1997), IN DREAMS (1999) en ONDINE (2009) dan valt het op hoe veel deze onderling van elkaar verschillen, en dat hij zich naast gothic horror ook bedient van de Keltische mythologie en eigentijdse sprookjes. Het is een ontzettend veelzijdige regisseur en ik ben ontzettend trots dat hij naar Amsterdam wil komen om niet alleen persoonlijk de prijs in ontvangst te nemen, maar ook nog een masterclass te verzorgen.

Natuurlijk is er ook een nieuwe locatie. Wat is er veranderd met de verhuizing naar EYE?

Filmhuis Kriterion, onze oude locatie, heeft Imagine altijd met open amen ontvangen. Het is een ontzettend sfeervolle locatie waar het festival zich enorm heeft thuis gevoeld en ontwikkeld. In dat opzicht nemen we met veel spijt afscheid, maar we merkten ook dat we daar fysiek gezien aan de grenzen van onze groei zaten. Vooral de grotere films die tussen acht en tien uur geprogrammeerd stonden waren vaak al vroegtijdig uitverkocht, waardoor we veel bezoekers moesten teleurstellen. In EYE hebben we simpelweg een grotere capaciteit tot onze beschikking. Daarbij ligt EYE vlak naast het centraal station waardoor we voor mensen van buiten Amsterdam, toch zo'n zestig procent van onze bezoekers, beter bereikbaar zijn geworden. Een ander voordeel is dat we archiefkopieën kunnen vertonen. In het themaprogramma House of Psychotic Women konden we daardoor, naast de nieuwe films, twee vergeten klassiekers opnemen.

Op de website van Imagine maakte je al sterk voor de terugkeer van retrospectieven.

Dat is ook iets waar ik me in toekomst nog meer voor zal inzetten. Want wat er nu aan genrefilms gemaakt wordt, komt niet uit de lucht vallen. Alles heeft een voorgeschiedenis en de filmmakers van nu worden geïnspireerd door films uit het verleden. Ik zou graag zulke inspiratiebronnen en ontwikkelingen laten zien. Natuurlijk is het wel zo dat er de laatste tijd al veel op dvd en blu-ray is uitgekomen of online te bekijken is, maar ik denk dat we er met POSSESSION (1981) en THE MAFU CAGE (1978) in geslaagd zijn twee interessante films te programmeren die elders niet of nauwelijks te zien zijn.

Je voorganger Phil van Tongeren heeft er altijd voor gewaakt dat het festival niet slechts als een blood en gore-festival bekend kwam te staan. Volg jij hem daarin?

Ja, zijn koers zet ik met alle veel plezier voort. Natuurlijk is horror een heel belangrijk deel van Imagine, het festival vond haar oorsprong niet voor niets in het horrorgenre. Maar al beginnend met Jan Doense, en zeker onder Phils leiding, heeft het festival zich de afgelopen jaren weten te ontwikkelen tot een heel breed festival waar op alle terreinen van de fantastische film van alles te ontdekken valt. Ik wil vooral zo breed mogelijk programmeren, en met spectaculaire films die niet in het horrorgenre zitten, zoals ANTIVIRAL of de openingsfilm TRANCE van Danny Boyle, aan een breder publiek laten zien dat we meer zijn dan slechts één genre.

Wanneer is deze editie voor jou geslaagd?

Wat mij betreft is deze editie geslaagd wanneer onze vaste bezoekers ons heeft weten te vinden in EYE en daar een mooie festivalsfeer kan ontstaat. En natuurlijk ook als de grotere titels met succes draaien. Maar ook wanneer ook maar één bezoeker een interessante kleine film ontdekt, waarvan hij misschien nog nooit gehoord had, maar die voor hem wel dé voorstelling van het festival blijkt te zijn geweest. Als ik ook maar één zo'n reactie krijg, is het festival wat mij betreft al geslaagd.

Guus Schulting (Amsterdam, maart 2013)

Foto: Bas van Duren