IFFR 2021: Festivalverslag #2

Vergeet die openingsavond: de tweede festivaldag is eigenlijk de eerste echte festivaldag. En die van het online IFFR is in veel opzichten relaxter dan ooit. Want tegen het eigen luie nest legt elke bioscoopstoel het af. Hoewel zelfs de allergrootste iPad Pro voor sommige films toch niet groot genoeg blijkt.

Eerst maar een disclaimer: ik heb er geen diepgravend wetenschappelijk onderzoek naar verricht, maar het heeft er alle schijn van dat het afgeslankte online IFFR-programma kwalitatief sterker is dan dat van menig traditionele editie. Een solide en aansprekende lijst van titels, minus overtollig vet, maar mét het risico dat daarmee ook de gekke, maffe, 'dit-zag-ik-nooit-eerder'-ervaringen waar Rotterdam om geliefd is daarmee als collateral damage ook sneuvelden, maar dat zal de tijd leren. En hoelang geleden is het dat je op een IFFR twee vijfsterren-films (of op zijn Rotterdams: tweeduimpjesfilms) achter elkaar genoot? Nou, gisteren dus!

De eerste was de online première van DEAR COMRADES! van de 83-jarige krasse knar Andrei Konchalovsky, die in zijn rijke carrière net zo lief Tsjechov als Stallone regisseerde. DEAR COMRADES! is een overtuigend drama over een met harde hand neergeslagen arbeidersstaking in 1962. Hoe hard? "Generaal, we krijgen het bloed niet van het plein afgespoeld. Het zit vastgekoekt." Generaal: "Dan moet het plein opnieuw worden geasfalteerd. In zijn geheel." Veteraan Konchalovsky presenteert het gegeven dat jarenlang in de doofpot belandde in een sobere, klassieke vorm: zwartwit en in een haast vierkante beeldverhouding. Daardoor ligt de focus niet op sensationele actie, maar op geweldige acteerprestatie van mevrouw Konchalovsky, die als trouw partijlid Luidmilla doodsangsten uitstaat in haar zoektocht naar haar rebelse tienerdochter, mogelijk een van de afgevoerde slachtoffers. Het is óók een film die juist vanwege zijn kalme tempo en precieze vorm eigenlijk op een zo'n groot mogelijk scherm bekeken moet worden. Thuis op een iPad is de impact toch minder, en blijkt de DHL-koerier bovendien een kleine stoorzender. De live Q&A na afloop geeft weinig vernieuwende inzichten - de bonus is vooral dat je de maker nu in zijn eigen woonomgeving -in dit geval een beetje sjofel ogende fauteuil bij de open haard- ziet. Konchalovsky laat zich niet verleiden tot een parallel met de gebeurtenis van toen en de Navalny-protesten nu: "Dat mensen tegen de macht in opstand komen, is van alle tijden. Dat gebeurde honderd, vijfhonderd en vijfduizend jaar geleden al". Je kunt de lijn zo doortrekken naar de Gele Hesjes in Parijs en de Capitoolbestormers in Washington, betoogt hij. Daar heeft de oude meester natuurlijk gelijk in, maar het klinkt ook een beetje diplomatiek.

Ook het Deense regieduo Anders Ølholm & Frederik Louis Hviid, die met SHORTA een energiek debuut afleveren, drukken zich in de Q&A uiterst voorzichtig uit. SHORTA heeft wel wat weg van LES MISÉRABLES dat de vorige IFFR-editie hoge ogen gooide, maar dan met nog meer genre-invloeden. Het is een stevige, dynamische politiefilm in een Deense achterstandsbuurt, met een paar aardige twists en waar de geest van John Carpenter nooit ver weg is. Het tweetal gooit het op vragen uit het online publiek dan ook liever voor de genreboeg dan dat ze ingaan op de mogelijke link met Black Lives Matter. Maar wat een vet debuut zeg. Dat is IFFR in een notendop: krachtig werk van veteranen én van jonge honden.

Maar waar is het echte experiment? In de kortefilmcompetitie natuurlijk! Als toetje dus blind gekozen voor de Ammondo Tiger Short Competion 2, met vier korte films van jonge makers. Soms interessant, vaak onnavolgbaar, met zéér uiteenlopende onderwerpen, van speels en activistisch knip-en-plakwerk tot beeldrijmelarij. Persoonlijke favoriet: de Noorse documentaire MANIFESTO over ongehoorzame kunstacademiestudenten die de starre regels van hun nieuwe steriele werkomgeving lekker aan hun laars lappen, in het geniep een eigen lesprogramma opstellen en de schoonmaakster tot directeur maken. Die tegendraadse, ontregelende spirit is natuurlijk óók heel erg des IFFR's.

februari 2021, Anton Damen.