Expositie over Béla Tarr in EYE

EYE presenteert van 21 januari t/m 7 mei de tentoonstelling Béla Tarr – Till the End of the World. Béla Tarr wordt wereldwijd beschouwd als de meest invloedrijke filmauteur van de afgelopen dertig jaar. Hij is de meester van het betoverende lange shot, de meester van de prachtig in beeld gebrachte, zwaarmoedige films over de condition humaine. Voor de tentoonstelling in EYE neemt Tarr, die na zijn film The Turin Horse uit 2011 besloot geen films meer te maken, nog eenmaal de camera ter hand om zijn allerlaatste scène te filmen. Het is zijn boosheid over de houding binnen Europa, en met name in Hongarije, tegenover vluchtelingen, die hem ertoe aanzet om een poëtisch, filosofisch en uiteindelijk ook politiek statement te maken.

Béla Tarr – Till the End of the World, van 21 januari t/m 7 mei 2017 in EYE, IJpromenade 1, Amsterdam, eyefilm.nl

Béla Tarr (Pécs, Hongarije, 1955) brak internationaal door met Damnation (1988) en breidde zijn roem en aanzien uit met zijn ruim zeven uur durende magnum opus Sátántangó (1994) en Werckmeister harmóniák (2000). Alle drie de films zijn op te vatten als commentaar op de kwetsbaarheid van de menselijke beschaving; onverwachte, bedreigende ontwikkelingen blijken het dierlijke in de mens naar boven te brengen en doen de onderlinge solidariteit in een besloten gemeenschap snel teniet. Het zijn grootse, aardse films, waarin de mens in de uitzichtloosheid van zijn bestaan wordt geportretteerd. Toch is er soms een glimp van verlossing, als de drank vloeit, een orkestje speelt en de barbezoekers zich verliezen in een dronken dans.

Tarr beschouwt zijn laatste film The Turin Horse (2011) als een film over het einde van de wereld en daarmee tegelijkertijd als het einde van zijn eigen filmografie. Hij kon zich niet voorstellen ooit nog een film te kunnen maken die nog uitgebeender, nog meer tot de essentie teruggebracht zou zijn. Sindsdien bestiert Tarr een filmschool in Sarajevo. Voor de tentoonstelling in EYE neemt Tarr echter voor het eerst weer de camera ter hand om zijn allerlaatste scène te filmen. Het is zijn boosheid over de houding binnen Europa, en met name in Hongarije, tegenover vluchtelingen en migranten, die hem ertoe heeft aangezet om een statement te maken en zich uit te spreken.

Speciaal voor EYE heeft Tarr een tentoonstelling ontwikkeld die het midden houdt tussen een film, een theaterdecor en een installatie. Tarr heeft in zijn films altijd de keerzijde van de vooruitgang laten zien en het is daarom niet verwonderlijk dat hij zich geroepen voelt om een statement te maken dat gericht is tegen de onmenselijke behandeling van duizenden migranten en vluchtelingen die proberen hun leven een waarde te geven die hen – in Europa – niet gegund wordt. In EYE toont Tarr middels ‘gevonden beelden’, oorlogsbeelden, fragmenten uit zijn eigen films (onder andere uit Damnation, The Turin Horse, Sátanstángó, Werckmeister harmóniák), rekwisieten (de boom uit The Turin Horse) en een speciaal voor de tentoonstelling opgenomen nieuwe scène niet alleen zijn sombere wereldbeeld, maar tegelijkertijd zijn mededogen voor de buitengeslotenen van onze samenleving.