Filmjaarlijst 2007

Het jaar is nu definitief om, en na een flinke inhaalslag presenteer ik hier mijn top tien van het filmjaar 2007. In tegenstelling tot afgelopen jaren, heb ik in 2007 geen absolute favoriet. Het was overigens heus wel weer een prachtig filmjaar met vele, vele goede films van nieuwkomers en van oudgedienden, van opkomende filmlanden als Roemenië, van een nieuwe generatie komedies uit Hollywood en natuurlijk een jaar van vele sequels, prequels en remakes. Uiteindelijk zijn de beste films die ik zag de re-releases van de klassiekers NIGHT OF THE HUNTER (1955) en NINOTCHKA (1939), beiden in prachtige conserveringen uitgebracht door het Filmmuseum.

Ook zakelijk was 2007 een uitstekend jaar, want de vele films die in première gingen, deden het ook nog eens erg goed. Ook dit jaar steeg het filmbezoek dusdanig dat de productiemaatschappijen en distributeurs wederom met een zeer tevreden gevoel de Kerst- en Nieuwjaarsborrel in gingen. En dat geldt niet alleen voor de majors, die met blockbusters als PIRATES OF THE CARIBBEAN: AT WORLD'S END en TRANSFORMERS volle zalen trokken, maar ook Nederlandse producties zoals ALLES IS LIEFDE of kleinere producties zoals de Roemeense juweeltjes 4 MAANDEN, 3 WEKEN en 2 DAGEN, 12:08 EAST OF BUCHAREST en CALIFORNIA DREAMIN' deden het prima in de Nederlandse filmhuizen.

Maar toch zag ik dit jaar tussen de 88 premièrefilms die ik op het witte doek heb gezien geen absolute favoriet, zoals FUNNY GAMES in 1998, FESTEN in 1999, MAGNOLIA in 2000, LA PIANISTE in 2001, THE ROYAL TENENBAUMS in 2002, DOGVILLE in 2003, SOMNAMBUUL in 2004, 4 in 2005 of CACHE in 2006. Van de films die mijn persoonlijke top tien van 2007 wel haalden, zijn er twee Roemeens, een Chinees, een Duits, een Deens, twee Amerikaans, een Engels, een Nederlands en een Taiwanees. Wel een mooi internationaal jaar dus. Ook een filmjaar waarin gedoodverfde favorieten niet eens in de top twintig terechtkwamen, waaronder het even verwarrende als teleurstellende INLAND EMPIRE van David Lynch, het mierzoete ANGEL van François Ozon, het levenloze THE GOOD SHEPERD van Robert de Niro en het tegenvallende DEATH PROOF van Quentin Tarantino.

Nee, het waren in 2007 eerder specifieke acteerprestaties die mij bij bleven: acteurs die de films waarin ze speelden echt naar een hoger niveau wisten te tillen. Met name denk ik dan aan Forest Whitaker in THE LAST KING OF SCOTLAND, Cate Blanchett in NOTES ON A SCANDAL, en natuurlijk aan de afgelopen juli overleden Ulrich Mühe in DAS LEBEN DER ANDEREN, maar ook Sergi Lopez in PAN'S LABYRINTH, de fantastische rol van Casey Affleck in ASSASSINATION OF JESSE JAMES BY THE COWARD ROBERT FORD, Viggo Mortensen in EASTERN PROMISES, Toby Jones als Truman Capote in INFAMOUS en natuurlijk Sam Riley als Ian Curtis in CONTROL van Anton Corbijn. Ook was 2007 het jaar van veel frisse comedy's zoals HOT FUZZ, SUPERBAD, 12:08 EAST OF BUCHAREST, PLANET TERROR, ADAM'S APPLES, KNOCKED UP en het fantastische RATATOUILLE als beste animatiefilm van het jaar.

Helemaal onderaan de lijst bungelen overigens de smakeloze persiflagefilm EPIC MOVIE, de voor De Smerigste Moraal Aller Tijden Bokaal genomineerde THE PURSUIT OF HAPPYNESS met Will Smith, het slappe GHOST RIDER met Nicolas Cage, de pretentieuze ensemble-film BOBBY en vooral ook PREMONITION met een werkelijk gênant optreden van Sandra Bullock als de weduwe van een man die een dag later weer lijkt te leven, of toch niet? De meest smakeloze scène van het jaar volgt dan op de begrafenis van manlief als Sandra Bullock's personage gaat checken of haar man toch wel echt dood is en eist dat de doodskist wordt geopend. De begrafenisondernemer laat na lang aandringen de kist vervolgens half op de grond vallen en jawel: het hoofd van haar man rolt over straat. En daarmee is in 2007 de grens van het tranentrekken weer eens verder opgeschoven. Dus kijk en huiver, of liever: kijk niet en bespaar je dit wanprodukt. En dan nu snel naar de films die de top tien van 2007 wel haalden:

1. Still Life

Met STILL LIFE (2006) won Zhang Ke Jia in 2007 volkomen terecht de Gouden Leeuw van Venetië. Met deze in statische en zeer poëtische beelden gevangen film portretteert Zhang Ke Jia de Drieklovendam in de Chinese Blauwe Rivier, de grootste dam ter wereld. Als het enorm project volgend jaar gereed is, zal het waterpeil tot 175 meter stijgen, waarvoor dik een miljoen Chinesen gedwongen moesten verhuizen. Still Life vangt de bouwlust, persoonlijke ellende en adminstratieve papierwinkel nauwgezet in een sobere, trefzekere stijl. Zhang Ke Jia's nieuwe film THE AGE OF TATTOO wordt eind van dit jaar verwacht.

2. 4 Maanden, 3 Weken en 2 Dagen

Roemenië, 1987: schrale tijden vol armoede, lelijke kleding, communisme, illegale sigaretten, Ceauçescu en een gebrek aan voorbehoedsmiddelen. De studente Otilia helpt haar vriendin Gabita met een illegale abortus op een hotelkamer. Een ogenschijnlijk kleine ingreep wordt een aangrijpend drama waar de twee het nooit meer over willen hebben. Een indringend en ontroerend meesterwerk.

3. Das Leben der Anderen

Dé verrassing van het jaar. Dit droomdebuut van de toen 33-jarige Florian Henckel von Donnersmarck geeft op een zorgvuldig opgebouwde wijze inzicht in de situatie van 1984 in Oost-Berlijn, waarvandaan de Stasi de ogen en oren van de DDR vormde. Deze buitengewoon effectieve inlichtingendienst telde naast tienduizenden medewerkers meer dan driehonderdduizend informanten, zodat ruwweg een op de vijf mensen met de dienst meewerkte om vijanden van het socialisme op te sporen en monddood te maken. Met dank aan de sterke rol van Ulrich Mühe won de film het afgelopen jaar de Publieksprijs op het filmfestival van Rotterdam en pakte zelfs de Oscar voor Beste Buitenlandse Speelfilm.

4. Adam's Apples

Na een première op het Amsterdam Fantastic Film Festival heeft ADAM'S APPLES toch nog even in de Nederlandse zalen gedraaid en dat was meer dan terecht. De Deense schrijver en regisseur Anders Thomas Jensen geldt al jaren als het grootste talent van Denemarken. Spitse dialogen, absurdisme en durf kenmerken al zijn films. Met name FLICKERING LIGHTS en GREEN BUTCHERS zijn enorme aanraders.

5. Assassination of Jesse James by the Coward Robert Ford

Een origineel, deels fictief verslag van de laatste maanden uit het leven van de berucht Jesse James. Casey Affleck speelt de sterren van de hemel als een lulletje rozenwater dat het heft uiteindelijk toch in eigen handen neemt. Roger Deakins filmde, Nick Cave deed de muziek. Lang, traag en wonderschoon. Een western zoals je niet eerder zag. Grote kanshebber voor de Oscars.

6. 12:08 East of Bucharest

Het Roemeense 12:08 EAST OF BUCHAREST is een met weinig middelen, onafhankelijk geproduceerd debuut dat een hilarisch portret schetst van zomaar wat mensen in een Roemeens dorp aan de vooravond van Kerstmis. Won in Cannes de Gouden Camera voor Beste Debuut van het jaar.

7. Jimmy Rosenberg - De Vader, de Zoon en het Talent

Uitzonderlijk getalenteerd, maar buitengewoon snel en rigoureus afgegleden. Gitaarvirtuoos Jimmy Rosenberg speelde al vanaf zijn negende op allerlei podia over de hele wereld als de beloofde opvolger van Sintizigeunergitarist Django Reinhardt, maar raakte alles kwijt door zijn nog altijd aanhoudende drugsverslaving. Jeroen Berkvens maakte een liefdevol en schrijnend portret van een vergooid talent en won ermee het Gouden Kalf voor de beste documentaire.

8. I Don't Want to Sleep Alone

In I DON'T WANT TO SLEEP ALONE draait alles om vrijheid van leven, vrijheid van dromen, vrijheid van bewegen en vrijheid van seks. Tsai Ming-Liang legt in zijn negende speelfilm wederom bijzonder weinig uit, maar schildert met bijzonder lange shots en met minimale dialoog een portret van de belemmeringen die de grote stad van Kuala Lumpur oplegt, waarin verschillende bewoners verstrikt raken. Traag, maar hypnotiserend en met het mooiste eindshot van 2007.

9. The Fountain

De film die het publiek in 2007 sterker polariseerde dan welke film dan ook. Verguisd door velen, omarmd door de rest. Ik was na vijf minuten al om en heb intens genoten van een weliswaar erg ambitieus, maar vooral enorm gedurfd project van Darren Aronofsky. Ontroerend, ontroerend, ontroerend.

10. Atonement

Ook een van de grote kanshebbers tijdens de aankomende Oscaruitreiking. Script, acteurs, muziek en cameravoering zijn uitmuntend. Originele verfilming van Ian McEwans roman waarin vooral Keira Knightley en de jonge Saoirse Ronan stralen. Tevens de film met het langste shot van het jaar als het strand van Duinkerken wordt getoond in al zijn grauw- en levendigheid.