Lincoln

Eigenlijk gaat het in Steven Spielbergs langverwachte en meesterlijk geregisseerde biopic verrassend weinig over Abraham Lincoln, want het grootste deel van de film wordt besteed aan andere verhalen. Zoals hoe tijdens de burgeroorlog de waardes van de Amerikaanse democratie op het spel stonden, of hoe politieke spelletjes achter de schermen de afschaffing van slavernij in werking zetten en hoe de Amerikaanse heersende klasse zich rond die tijd bewust werd van haar steeds belangrijker wordende rol op het politieke wereldtoneel. Ondertussen schets de film een intrigerend portret van een briljant politicus en een mysterieuze man.

Interessant is dan ook dat Spielberg en scenarist Tony Kushner ervoor kozen niet het gehele leven van Abraham Lincoln in ogenschouw te nemen, maar in te zoomen op een van de belangrijkste maanden uit diens presidentschap: januari 1865. Toen had Lincoln aan de ene kant de mogelijkheid om Amerika weer te verenigen door de bloederige burgeroorlog met de zuidelijke staten te eindigen; maar zich aan de andere kant beseft dat zijn voorstel om slavernij via het dertiende amendement grondwettelijk te verbieden alleen kans maakt door het Amerikaanse congres te worden aangenomen zolang deze oorlog nog duurt. Lincoln speelt dan ook hoogspel wanneer hij probeert deze twee tegenstrijdigheden op de beste manier met elkaar te verenigen.

Tegen deze achtergrond volgt de film verschillende hieraan gerelateerde verhaallijnen. Er zijn de vredesonderhandelingen die Lincoln in het geheim voert met de Zuidelijke leiders en verborgen moet zien te houden voor het congres en zijn rechterhand William Seward (David Strathairn). De strijd van partijgenoot Thaddeus Steven, een meesterlijke rol van Tommy Lee Jones, die in het congres afschaffing van slavernij verdedigt en daarin zelfs nog verder wil gaan dan Lincoln, namelijk dat zwarte Amerikanen niet alleen voor de wet maar ook voor God gelijk zijn aan witte Amerikanen. En een geslaagde komische zijlijn volgt drie lobbyisten, met veel plezier gespeeld door James Spader, John Hawkes en Tim Blake Nelson, die in opdracht van Lincoln met alle middelen proberen stemmen te winnen bij de tegenpartij om het dertiende amendement door de stemming te krijgen.

Ook de crisis binnen de familie Lincoln komt aan bod, waar de vrouw des huizes Mary (Sally Field) in een emotionele depressie verkeerd sinds het overlijden van haar geliefde zoontje William en waarvan de gezinsbanden verder onder druk komen te staan door het besluit van de oudste zoon Robert (Joseph Gordon-Levitt) om zich bij het leger aan te melden.

Ergens tussen al deze verschillende verhaallijnen en impressies staat de enigmatische figuur van Lincoln, vanaf het begin geïntroduceerd als een ongrijpbaar en bijna verheven persoon, op het toppunt van zijn politieke carrière, maar al in de herfst van zijn leven. Fenomenaal geacteerd door Daniel Day-Lewis, wiens fysieke en ingetogen vertolking laat Lincoln zien als een met een overtuigingskracht begaafde spreker, sprekend in raadsels en betekenisvolle anekdotes, een warme charmeur en vriendelijke reus met een haast mythisch effect op zijn dierbaren, maar ook met een melancholische gloed van zich. Een gedreven idealist, maar ook naïef, zwak en in de war wanneer zijn omgeving zich niet naar hem schikt, zoals wanneer zijn geduld verliest met Robert en hem plotseling hard in het gezicht slaat. Niet een klap uit machtsvertoon, maar uit verwarring doordat de situatie hem dreigt te ontglippen.

LINCOLN is Spielbergs beste film in jaren: een historische film die aan de hand van een korte periode een groots verhaal vertelt. Ook een film die werkt op alle fronten: niet alleen als een impressionistisch biografisch portret, maar tevens als een intiem familiedrama, een geestige politieke satire en een meeslepende rechtbankthriller. Een statig portret, tot leven gebracht door de ongeëvenaarde cast, het indrukwekkende productiedesign en de zelfverzekerde, maar ingetogen regie van Spielberg zelf.