The Wakhan Front

De Wachan-corridor is een bergachtig gebied in het noordoosten van Afghanistan. Het grenst aan Pakistan en Tadzjikistan en wordt door grote, rotsachtige vlaktes gekenmerkt. In Clément Cogitores interessante regiedebuut THE WAKHAN FRONT is een groepje Franse soldaten er gestationeerd om de vrede te bewaren - samen, op elkaar aangewezen en ver van de bewoonde wereld. De Taliban is actief op de grens met Pakistan en ene ‘Sultan’ boezemt de lokale bevolking angst in.

Maar er is nog iets wat angst inboezemt: de vallei waar het Franse legerkamp staat. Daar is ‘iets mysterieus' mee. Wat precies, kan niemand uit het naburige dorpje uitleggen. En eigenlijk wil de Franse legerkapitein Antarès Bonassieu (gespeeld door Dardenne broers-acteur Jérémie Renier) het ook niet echt begrijpen. Ook niet nadat er ‘s nachts een paar onverklaarbare verdwijningen plaatsvinden op de legerbasis: eerst een hond, daarna twee soldaten. Zijn ze overgelopen? Dat lijkt onwaarschijnlijk. Heeft de Taliban dan manieren om voor de nachtkijkers onzichtbaar te zijn? Ook dat kan eigenlijk niet. Om de rust te bewaren moet kapitein Bonassieu in ieder geval op onderzoek uit, maar al snel stuit hij op allerlei onverklaarbare zaken.

THE WAKHAN FRONT is niet zomaar een oorlogsfilm. De Franse titel luidt niet voor niets Ni le ciel ni la terre, een Bijbelcitaat wat zoiets betekent als: noch de hemel, noch de aarde. Een schemergebied dus, waar van alles mogelijk is. Dat is ook waar de film zelf zich in bevindt: want belooft de opening nog een THE THING-achtige thriller (groepje mannen in een afgelegen gebied, wantrouwen onderling), gaandeweg verandert Clément Cogitore regiedebuut steeds meer in Antonioni’s L’ AVVENTURA (raadselachtige verdwijning die door de zoektocht alsmaar mysterieuzer en van ondergeschikt belang wordt).

Net als in Antonioni’s jaren zestig-klassieker benadrukt die steeds raadselachtiger wordende zoektocht een soort cultureel gemis. THE WAKHAN FRONT legt geen oorlogswaanzin bloot, maar een existentiële leegte. Bergen zijn zo gefilmd dat ze een bovennatuurlijke aanwezigheid suggereren, nachtkijkerbeelden laten zien hoe de Franse soldaten hun blik aan het Afghaanse landschap opdringen. Dit is een film over perspectief - en de beperktheid ervan. Een Afghaanse dorpsbewoner zegt het letterlijk tegen Bonassieu: 'die nachtkijkers van jullie, maken misschien iets zichtbaar. Maar weet je zeker dat ze alles laten zien?'

En dat is waar het Cogitore om te doen is. Dat gevoel dat er ‘iets’ is dat niet verklaard kan worden, dat er zaken zijn die zich ergens tussenin bevinden, en hoe daar mee om te gaan. Het zijn dan ook grote thema's die Cogitore aankaart: de grens tussen schijn en werkelijkheid, de culture clash tussen Oost en West, de beperktheid van de (objectieve) wetenschappelijke blik. Dat gegoochel met thema's maakt Cogitores debuutfilm interessant -hij kreeg voor het scenario hulp van Audiard-scenarist Thomas Bidegain- en de moeite waard. Toch is het daardoor ook of het verhaal zelf uit Cogitores film verdwijnt. Langzaamaan verlies je als kijker ook de draad. Want: wie zijn die Franse soldaten eigenlijk?