Behind the Candelabra

BEHIND THE CANDELABRA is een biopic over de flamboyante showpianist Valentino ‘Lee' Liberace. In de jaren ‘50 en ‘60 de eerste grote Las Vegas-ster en vooral bekend door zijn flamboyante, kitscherige optredens en levensstijl. Het is naar eigenzeggen ook de laatste film van regisseur Steven Soderbergh, die na een rijke, door verschillende genres (onder andere TRAFFIC, de OCEAN's-reeks, CONTAGION) en eigenzinnige vormexperimenten (SCHIZOPOLIS, BUBBLE, THE GIRLFRIEND EXPERIENCE) heenlopende carrière, het gevoel had de mogelijkheden van het filmmedium wel zo'n beetje onderzocht te hebben. Dat zijn Liberace-film door de Hollywood studio's ‘too gay' bevonden werd, waardoor deze in Amerika alleen op de betaalzender HBO te zien was, bleek de laatste druppel.

Liberace overleed in 1987 op 67-jarige leeftijd aan de gevolgen van aids, maar zonder dat bekend was dat hij homo was. BEHIND THE CANDELABRA, gebaseerd op de gelijknamige memoires van ex-geliefde Scott Thorson, onderzoekt hoe het kan dat iemand die zo campy en flamboyant was al die tijd zijn seksuele geaardheid voor het grote publiek verborgen heeft kunnen houden. Hoe lukte het Liberace zich in het volle zicht zo nichterig te presenteren? Wilde zijn, voornamelijk conservatieve, publiek het bewust niet weten?

Hoofdpersonage van het verhaal is Scott, gespeeld door Matt Damon. Aan het begin van de film een wat naïeve achttienjarige jongen; homoseksueel en nog wonend bij zijn pleegouders. Wanneer hij via een vriend Liberace (Michael Douglas) ontmoet zien we hoe een relatie tussen hem en de dan al 57-jarige show-pianist opbloeit en vervolgens weer ten ondergaat: van hun eerste ontmoeting in 1977 backstage tijdens een van Liberaces flamboyante Las Vegas-shows tot het door jaloezie, drugs en mislukte plastische chirurgie geforceerde einde.

Alhoewel Scott het hoofdpersonage is, is Liberace uiteraard de ster. En dat is vooral te danken aan Michael Douglas, voor wie dit zijn eerste rol is sinds hij van zijn keelkanker genezen is. Het is vooral een breekbaarheid die Douglas' prestatie zo bijzonder maakt: zijn Liberace is een man die aan een kant alles heeft, maar aan de ander kant gebukt gaat onder zijn geheim. Het is een indrukwekkende balanceeract tussen de campy, over de top maniertjes en de zachte tederheid die hij ook had. Ook bijzonder is Rob Lowe als plastisch chirurg Dr. Jack Startz: een creepy dokter met een gezicht zo strak van de plastische chirurgie dat het elk moment lijkt te kunnen openbarsten.

Ondanks dat BEHIND THE CANDELABRA verhaaltechnisch wat conventioneel de regels van de biopic volgt, weet Soderbergh precies hoe hij dit soort verhalen in beeld moet brengen: met flair en plezier; extravagant en larger than life, maar ook met gevoel voor de schaduwzijde van zulk bestaan. Al zijn hele carrière houdt Soderbergh van dat spel tussen schijn en zijn, en zoomt hij in op hoe mensen zich aan de wereld presenteren: van zijn debuut SEX LIES & VIDEOTAPE (1989), waarin hoofdpersoon Graham Dalton vrouwen hun seksuele avonturen voor een videocamera laat navertellen tot recent MAGIC MIKE (2012) over mannelijke strippers. In BEHIND THE CANDELABRA toont hij Liberaces Las Vegas-showwereld als een wereld waarin je jezelf kunt verzinnen, je iets kan worden door je op die manier te presenteren. Maar daarin schuilt ook de keerzijde ervan: de eenzaamheid, de drugs, de mislukte plastische chirurgie.

BEHIND THE CANDELABRA heeft uiteindelijk dan ook veel weg van SUNSET BOULEVARD: dat claustrofobische gevoel van personages die opgesloten zitten in hun eigen gecreëerde wereld. Net als in Billy Wilders klassieker verlaten we eigenlijk vrij zelden het huis waarin het verhaal zich afspeelt. Dat is het tragische element van de film: voor Scott verandert de glitter en glamour langzaamaan in een verstikkende wereld van vorstelijke kitsch.