The Queen

Het is nooit een geheim geweest dat prinses Diana niet echt lekker lag bij de Engelse koninklijke familie, maar na haar dood op 31 augustus 1997 maakte de familie het wel erg bont. Hoewel Diana's scheiding met prins Charles officieel pas een jaar rond was, deed Koningin Elizabeth II haar dood af als een privé-zaak. Ze stemde in met een begrafenis in kleine kring, hing de vlag op Buckingham Palace niet halfstok en weigerde om een openbare toespraak te geven. De net aangetreden premier Tony Blair sprong daarop in de schijnwerpers en redde het gezicht van de monarchie.

Met The Queen keren regisseur Stephen Frears en schrijver Peter Morgan terug naar de tumultueuze begintijd van het premierschap van Tony Blair, waarover beide mannen in 2003 al de televisiefilm The Deal maakten. Daarin lag de focus op de machtswisseling in de Labourpartij, hier ligt die op de spanning tussen de oude en de nieuwe politiek; die tussen de koninklijke familie Windsor en de frisgewassen Tony Blair. De dood van Diana blijkt een prachtig dramatisch uitgangspunt voor een kijkje in de keuken van de conservatieve Engelse monarchie die vanuit Buckingham Palace en het Schotse buitenverblijf worstelt met deze pijnlijke kwestie.

De scènes van de Windsors zijn gefilmd op 35mm, terwijl Tony Blairs scènes op zijn partijkantoor en thuis met vrouw en kinderen zijn gefilmd op 16mm, waardoor direct al in het uiterlijk van de film een tweedeling tussen de twee kampen wordt gemaakt. Lange, statische shots van theedrinkende adel tegenover springerige shots van vissticketende burgers in trainingspakken. Waar Koningin Elizabeth II er alles aan doet om zo min mogelijk ruchtbaarheid aan Diana' s dood te geven, grijpt Blair de gelegenheid aan om zich als vader van de natie te presenteren. Michael Sheen zet in dezen een overtuigende Blair neer die je ziet balanceren tussen gezond pragmatisme en loyaliteit aan de koningin.

De filmmakers kozen er voor om van Diana alleen archiefmateriaal te laten zien, dat diverse keren mooi wordt vervlochten met later gefilmde scènes. De spanning van Diana's gracieuze lichtheid binnen die stijve, conservatieve monarchie is contant voelbaar op de achtergrond. Ze was, zoals premier Tony Blair het daags na haar overlijden verwoordde, "the people's princess." Van het volk dus, maar zeker niet van de familie Windsor, die haar publieke leven met argusogen bekeek en tactloos omsprong met de gevoelens van de massa. The Queen is een fictioneel, maar goed gedocumenteerd verslag van de spastische koninklijke reactie op Diana's dood. Spannend en leerzaam, met een mooie rol van Helen Mirren.