Ixcanul

IXCANUL was de openingsfilm van het World Cinema Amsterdam 2015 ... en werelds is het zeker. Dit eerlijke portret van een Guatemalaanse gemeenschap en haar botsingen met de moderne wereld speelt zich af in een dorp in Guatemala en wordt gespeeld door een gemeenschap van Maya’s. Het is een wereld waarin regisseur Bustamante zelf is opgegroeid: dit is voelbaar in het geduld waarmee hij het verhaal vertelt. Datzelfde geduld slaat echter op veel momenten om in uitgerekte tijd, die behalve mooie beelden niets toevoegt.

IXCANUL is vernoemd naar de vulkaan, waaronder de 17-jarige Maria woont met haar ouders . Hun Maya-gemeenschap leeft van de koffieteelt. Wanneer Maria wordt uitgehuwelijkt aan Ignacio, een belangrijk persoon op de plantage, kan haar familie zijn geluk niet op. Wat niemand echter weet is dat Maria verliefd is op koffieplukker Pepe. De gemeenschap leeft zoveel mogelijk gescheiden van de moderne wereld, maar wanneer Maria zwanger blijkt van Pepe moet ze naar de stad voor zorg. De stad was haar droom, maar zij ontdekt dat het gevolgen met zich meedraagt.

Iedere gebeurtenis lijkt een los fragment: het slachten van een varken, Maria die haar zoentechnieken uitoefent op een boom, haar stiekeme ontmoetingen met Pepe. Ondanks dat alles met elkaar in relatie staat, voelt IXCANUL geen enkel moment als een geheel. De losse fragmenten missen hun subtiele overgangen, springen op elkaar over zonder schakelende bruggen. Dit neemt niet weg dat iedere moment, iedere scène, iedere dialoog en iedere stilte iets fragiels omvat; ongetwijfeld spelen de mooie locaties en de indrukwekkende shots hierbij een rol. Ook zonder IXCANUL zouden die krachtig zijn.

De uitgerekte momenten vol stiltes kunnen kwetsbaar zijn, maar vaker voelt deze kwetsbaarheid geforceerd. Het lijkt alsof de inwoners er zelf niet zeker over zijn of IXCANUL een film of documentaire is – ze zijn gevangen in een portret van hun eigen gemeenschap, en dan is het enkel logisch dat het resultaat een zichtbaar ongemak met zich meebrengt. Ondanks de soms geforceerde wijze waarmee momenten in beeld worden gebracht, laat dit langspeelfilmdebuut van Bustamante wel zien dat de regisseur potentie heeft. In IXCANUL heeft zijn poging tot authenticiteit gefaald, maar wel kwam hij dicht in de buurt. Gelukkig is dit pas zijn eerste film, en wie weet wat voor moois er nog aankomt.