1917

In verkeerde handen is de one take movie niks meer dan een gimmick. En in de juiste? Dan krijg je 1917, een overrompelend meesterwerk dat de kijker ín het verhaal zuigt en in de gruwelen van WO 1.

De vorige film van Sam Mendes, de James Bond-film SPECTRE, opende met een letterlijk en figuurlijk explosieve scène door de straten en over de daken van Mexico City tijdens de bonte parade van de Dag der Doden. Dat openingssalvo was vooral zo memorabel, omdat hij uit één shot van dik vier minuten bestond. Een staaltje spierballenvertoon van de regisseur, maar stiekem een vingeroefening voor zijn Eerste Wereldoorlog-drama 1917. Dat doet qua complexiteit en spektakel niet onder voor 007 en bestaat van begin tot eind uit een enkel shot.

Althans, die illusie wekt het. Films die ogenschijnlijk uit één enkel shot lijken te bestaan, dat kunstje flikte Hitchcock al in 1948 met ROPE, waar hij takes van tien minuten haast onzichtbaar aan elkaar plakte. Dankzij de digitale trukendoos van nu kan dat vele malen vernuftiger. Of films werkelijk uit één take bestaan, zoals het bedwelmende RUSSIAN ARK en de Duitse VICTORIA, of een verzameling van slim aan elkaar gelaste scènes waarmee GRAVITY en BIRDMAN imponeerden, is vooral een theoretische discussie. De kijkervaring is hetzelfde: het geeft het materiaal een ongelooflijke urgentie mee, en combineert de kracht van cinema met de intimiteit van een toneeluitvoering.

De technische virtuositeit mag er in 1917 vanaf spatten, het gaat niet ten koste van de menselijke dimensie. Het verhaal is haast zo karig als de titel. Twee jonge Britten (Dean-Charles Chapman en George MacKay) worden op een hachelijke missie gestuurd om een paar dorpen verderop een spoedbevel over te brengen. Een reis dwars door het niemandsland en vijandelijk gebied, waar het gevaar en de waanzin van de oorlog continu op de loer ligt. Het is een even simpele als doeltreffende opzet, met een aantal zenuwslopende momenten. Ondanks de soms overrompelende sets en de virtuoze cameratoeren worden de emotionele lading en het geweldige acteerwerk nooit overschaduwd. Mendes maakte sinds zijn sensationele debuut AMERICAN BEAUTY al veel moois, maar dít is zijn beste: een meesterwerk dat zich mag meten met de beste, waaronder Kubricks Eerste Wereldoorlog-epos PATHS OF GLORY en de Peter Jackson-documentaire THEY SHALL NOT GROW OLD. En ja, het is er tegelijkertijd een film waarvan we hopen dat er ooit nog een avondvullende making of van verschijnt, want die zal qua spanning waarschijnlijk kunnen meten met de film zelf.