Dear White People

In januari vorig jaar ging DEAR WHITE PEOPLE tijdens het Sundance festival in première, waar het de Special Jury Prize won. Sindsdien beleeft het filmdebuut van regisseur en scenarist Justin Simien een ware zegetocht: positieve recensies in Amerika en ook daarbuiten is er belangstelling. In Nederland werd er al een speciale Facebook-pagina gestart om de film in de bioscopen te krijgen.

Terecht, want Simien zet met zijn film de rassenverhoudingen op een gevatte manier op scherp. Het verhaal speelt zich af op de campus van de fictieve Winchester University, een prestigieuze instelling waar een blanke elite de dienst uitmaakt. Hoe kunnen minderheden zich daarbinnen een plek veroveren? Door zich aan te passen of juist door afzondering? Maar betekent aanpassen wel dat ze als volwaardig worden aanvaard? En slaat afzonderen uiteindelijk niet om in doelloos provoceren en stennismakerij?  

Simiens voert vier Afro-Amerikaanse personages op die zich allemaal op een eigen manier voor dit probleem geplaatst zien: studente Sam White (Tessa Thompson) wordt met haar provocerende radioprogramma Dear White People spreekbuis voor de onvrede van de donkere studenten, terwijl Troy (Brandon P. Bell) en Coco (Teyonah Parris) juist tot de blanke elite proberen toe te treden. De homoseksuele journalistiekstudent Lionel (Tyler James Williams) ten slotte, voelt zich nergens thuis – door beide groepen wordt hij genegeerd.

Ondanks dat Simien in interviews herhaaldelijk benadrukt dat zijn film vooral als identiteitsfilm moet worden opgevat, gaat DEAR WHITE PEOPLE wel degelijk over racisme. En dan vooral over het soort dat in eerste instantie niet eens zo opvalt. Dat onbewust in onze taal is geslopen en blijkt uit het gemak waarmee we ervan uitgaan dat we inmiddels in een postraciale maatschappij leven. “Racisme?” merkt het blanke hoofd van de universiteit op. “Ik dacht dat alleen Mexicanen zich daar nog druk om maken?”

De kracht van DEAR WHITE PEOPLE is dan ook dat het deze situatie op een satirische manier onder een vergrootglas legt en, net zoals in Spike Lee’s klassieker DO THE RIGHT THING (1989), tot een kookpunt brengt. Wanneer een blanke studentenvereniging een black face-feest besluit te houden, wordt de situatie onhoudbaar. Hoelang nog voordat de situatie openbreekt?

In de meeste recensies wordt de vergelijking met DO THE RIGHT THING getrokken. Toch lijkt DEAR WHITE PEOPLE misschien nog wel meer op Spike Lee’s debuutfilm SHE’S GOTTA HAVE IT (1986), waarin Lee de Afro-Amerikaanse machocultuur op de hak neemt. Net als in Lee’s debuut zit er ernst in DEAR WHITE PEOPLE, maar vergeet je achteraf ook hoe grappig de film eigenlijk is. De dialogen zijn gevat, het tempo hoog en de satire raak. DEAR WHITE PEOPLE houdt je een spiegel voor, en die is ongemakkelijk en humoristisch tegelijk. Een slimme en intelligente film dus. Saillant detail is dan wel weer dat Simien letterlijke twitter-quotes gebruikte voor z’n scenario, die hij ontving naar als reactie op zijn twitteraccount @dearwhitepeople.