Howl's Moving Castle

Reikhalzend is vier jaar lang uitgekeken naar de nieuwe animatiefilm van de Japanse animé-meester Miyazaki. HOWL´S MOVING CASTLE is dit voorjaar uitgekozen als de slotfilm van het Internationaal Film Festival Rotterdam, en was al uitverkocht voor je Hayao Miyazaki kon spellen. Op basis van zijn vorige twee animatiefilms PRINCESS MONONOKE en SPIRITED AWAY zijn de verwachtingen natuurlijk hooggespannen. Zo kochten in Japan tijdens het openingsweekeinde meer dan een miljoen mensen een toegangsbewijs. HOWL´S MOVING CASTLE is wederom een feest voor het oog, en een product van een rijke verbeeldingskracht. Toch mist het een diepere betekenislaag en is de film niet zo meeslepend als Miyazaki's eerdere, en betere werk.

HOWL´S MOVING CASTLE is een verfilming van het gelijknamige boek van Dianne Wynne Jones en speelt zich af in een niet nader genoemd, maar duidelijk Europees land, waar heksen, tovenaars en demonen tot de dagelijkse realiteit behoren. De huizen zien er eind negentiende-eeuws uit, er rijden al treinen en het luchtruim stikt van de vliegtuigen. Het is namelijk oorlog. Een moderne, allesvernietigende oorlog tussen twee aangrenzende koninkrijken. Dat is de achtergrond waartegen het verhaal is geplaatst van het meisje Sophie, dat ongewild het middelpunt gaat vormen van het leven van de tovenaar Howl in zijn kasteel-op-pootjes.

Sophie werkt in een hoedenwinkel, en loopt op een dag Howl tegen het lijf. Iedereen in het dorp heeft wel van deze knappe, maar destructieve tovenaar gehoord. Overal gonst het van verhalen over zijn betoverde kasteel dat op mechanische poten over de heuvels loopt. Zo schijnt Howl bijvoorbeeld alleen knappe meisjes mee te voeren naar zijn kasteel, en aangezien Sophie zichzelf niet mooi vindt, voelt ze zich veilig.

Even nadat ze kennis heeft gemaakt met Howl, krijgt ze een jaloerse heks op bezoek in de hoedjeswinkel. Deze Heks van Verspilling is een obsceen dikke, ijdele heks die Sophie aanziet voor de nieuwe liefde van Howl. Dat verdraagt ze niet en verandert het meisje in een oud vrouwtje.

Om de vloek op te laten heffen, gaat Sophie op zoek naar Howl's bewegende kasteel. Ze laat zich aannemen als poetsvrouwtje zonder zich kenbaar te maken. Van het kasteel zien we slechts enkele vertrekken waar een klein jochie leeft als hulpje van Howl, en Calcifer, de vuurdemon die het haardvuur van het kasteel vormt en verantwoordelijk is voor het voortbewegen daarvan. Tevens is Calcifer de levenskracht van Howl en het onmiskenbare comic relief van de film met zijn spitse dialogen. In de gedubde Amerikaanse versie van HOWL´S MOVING CASTLE wordt de stem van Calcifer gedaan door komiek Billy Crystal.

Voor Sophie is het niet gemakkelijk om de aandacht van Howl te krijgen, want dat is nogal een moeilijk mannetje. Zijn toverkrachten zet hij beurtelings in voor beide oorlogvoerende koninkrijken, en hij wordt gehinderd door een ongelooflijke ijdelheid. Het meest door het lint gaat Howl niet door de oorlog of de eeuwigdurende strijd met de Heks van Verspilling en Suliman, de heks van de koning, maar wanneer hij letterlijk in elkaar zakt van ellende als hij een bad hair day heeft. Howl vraagt zich klagerig af: "Wat heeft het leven nog voor zin als je niet mooi bent?".

Met behulp van Sophie in haar oudere en wijzere gedaante overwint Howl zijn demonen en in de gehaaste ontknoping van de film realiseert hij zich dat het hebben van een hart een zware, maar zaligmakende last is. In tegenstelling tot PRINCESS MONONOKE en SPIRITED AWAY heb je tegen het einde van deze film echter niet het gevoel een avontuurlijke reis te hebben gemaakt met de personages. In HOWL´S MOVING CASTLE blijven de personages Sophie en Howl te schetsmatig om echt deelgenoot te worden van hun belevenissen.

Dit komt voornamelijk door de te onduidelijk gehouden achtergrond van Howl en die van de landen in oorlog. Het kasteel ziet er wel fantastisch uit als het piepend en krakend over de heuvels loopt. Het is een wrak van een ding, maar het werkt allemaal en contrasteert prachtig met de moderne vliegtuigen die al bommengooiend over het land vliegen. Ondanks de visuele pracht en de vele wonderlijke vondsten verlies je naar het einde toe toch wat interesse, omdat Miyazaki's nieuwste nooit echt meeslepend wordt.