Super 8

Terwijl de jeugd van tegenwoordig zich 's zomers moet vermaken met hap-slik-weg-films zoals - pak 'm beet - de zoveelste superheldenfilm uit de stal van Marvel of DC, kregen generaties daarvoor knallers voor hun kiezen die qua idee, grandeur en avontuur echt konden beroeren. Hoe herinneren we ons THOR over een jaar? Over dertig jaar? Steven Spielberg, onbetwistbare koning en grondlegger van de zomerblockbuster, inspireerde menig tiener met JAWS, CLOSE ENCOUNTERS OF THE THIRD KIND, INDIANA JONES en E.T.. Maar de tijden veranderen en vandaag de dag is diezelfde Spielberg als uitvoerend producent betrokken bij ellende als TRANSFORMERS, maar verbindt zich anderzijds ook aan een film als SUPER 8.

J.J. Abrams was één van die tieners die zich geïnspireerd voelde door de Spielberg uit de jaren zeventig en tachtig. Zijn SUPER 8 is geen hommage aan of parodie op die films, zoals sci-fi-komedie PAUL dat bijvoorbeeld wel was, maar een regelrechte revival ervan. À la E.T. beleeft een groepje basisschoolvrienden - een dikkig kereltje met grote waffel, een sul met grote bril, een gestoord ventje met grote beugel en één normaal jochie - een close encounter met een buitenaards wezen. Abrams weet, met zijn jeugdheld als producent, de authenticiteit op en top te presenteren. Het is weinig filmmakers weggelegd om kindacteurs ook daadwerkelijk kind te laten zijn. Spielberg faalde zelf nota bene nog niet zo lang geleden schromelijk met Dakota Fanning in WAR OF THE WORLDS. Zij legde zoveel nadruk op haar spel dat haar personage eronder leed. Alsof een volwassen vrouw zich moest inleven in een kinderrol. Hoe anders is dat bij haar jongere zusje Elle? In SUPER 8 speelt zij het meisje dat zich aansluit bij de vier jeugdvrienden met waanzinnige overtuiging.

Het is zomervakantie in een typisch Amerikaans stadje en het vijftal maakt hun eigen zombiefilm, geschoten met een Super 8-camera. Abrams brengt nostalgie tot leven door zijn hoofdpersonen te presenteren zonder simpel sentiment. Natuurlijk, de rollen zijn aangezet, maar ze zijn ook vreselijk herkenbaar, en niet enkel uit films als E.T. of THE GOONIES, maar vooral uit onze eigen jeugdherinneringen. De tijdloosheid van het kind zijn, een periode waarin de vrijheid enkel nog werd beteugeld door een setje regels van papa en mama, wordt hier uitmuntend gevangen. Abrams toont vakmanschap als filmmaker: een sfeer zo juist weten te vangen is vaak geprobeerd en bijna net zo vaak zonder succes. Spielberg laat zien dat hij ondanks al zijn moderne en veel minder geslaagde blockbusters nog steeds zijn oorsprong weet te benaderen.

Of de huidige jeugd dat op waarde weet te schatten is een tweede, want een door Michael Bay murwgeslagen popcornknabbelaar komt niet aan zijn trekken bij SUPER 8. Deze film draait om de eerste verliefdheid met dat meisje uit je groepje, de ruzie erover met je vriendje, het jongensavontuur van die ene zomer, lang geleden. Terwijl de kereltjes en het meisje een nachtelijke opname maken op een treinstation komt hun avontuur vanzelf. Een passerende trein ontspoort met verschrikkelijk geweld - scènes als deze zijn pas echt de moeite waard in de bioscoop! - en een ruimtewezen ontsnapt. Stront aan de knikker, want het ooit zo rustige stadje waar ze wonen wordt nu het strijdtoneel van zowel dit buitenaards wezen als het Amerikaanse leger dat er jacht op maakt. Maar hier wringt de schoen ook een beetje. Abrams legt zoveel hart en ziel in de authenticiteit van de sfeer dat zijn avontuur naar de achtergrond verdwijnt. En juist dat onbezonnen avontuur was een spil waaromheen die oude Spielbergs draaiden. RAIDERS OF THE LOST ARK, maar ook THE GOONIES of E.T. dragen met recht de titel attractiecinema, het zijn films die beleefd werden in plaats van gezien.

Die spil ontbreekt hier, waardoor de ontdekkingsreis van de jongetjes vrij summier is. Het wezen is eerder een obligate plotkatalysator dan een plotmotivatie en zoals Spielberg zijn JAWS stapje voor stapje introduceerde, of Indy van clou naar clou liet reizen, zo bewegen de jongetjes zich in SUPER 8 maar wat gemakzuchtig over het strijdtoneel van hun stadje. De film wordt niet beleefd, simpelweg omdat er minder te beleven valt dan in die moderne klassiekers. De grandeur en beklijving van de avonturenfilms waarmee generaties groot zijn geworden maakten plaats voor, toegegeven, aangenaam kinderspel.