Interstellar

De nieuwe Christopher Nolan, geschreven met zijn broer Jonathan, is een ambitieus spektakelstuk. En net als INCEPTION en de DARK KNIGHT-trilogie: veel lawaai en weinig wol.

In de nabije toekomst staat de aarde op het punt onbewoonbaar te worden. De ex-astronaut Cooper (Matthew MacConaughey) komt door een aantal schijnbaar bovennatuurlijke gebeurtenissen in contact met NASA, inmiddels een geheime organisatie. Zijn voormalige mentor, Dr. Brand (Michael Caine) biedt hem een baan als redder van de mensheid: hij mag het ruimteschip besturen, dat een aantal verre planeten gaat bezoeken om ze te testen op bewoonbaarheid. In zijn team zitten onder andere Brands dochter Amelia (Anne Hathaway) en de sarcastische robot TARS (Bill Irwin), een soort vriendelijke tegenpool van HAL 9000 uit 2001: A SPACE ODDYSEY.

Waar technologische vooruitgang en ruimteverkenning in veel populaire sciencefiction als iets gevaarlijks wordt getoond, dat zelfs tot onze ondergang zou kunnen leiden, heeft INTERSTELLAR een optimistische kijk op de toekomst. Ja, de aarde gaat eraan, maar dankzij de wetenschap kunnen wij het overleven. Dat is verfrissend in het genre; jammer alleen, dat de Nolans hun ideeën tot vervelens toe benadrukken in dialogen. “We're explorers, not caretakers,” legt Cooper even uit waar de film over gaat. Nolan wil complexe ideeën aanpakken, maar er ook zeker van zijn dat geen kijker ook maar even te veel na hoeft te denken.

Die instelling bereikt zijn dieptepunt als Amelia Brand tijdens de missie een gevaarlijke beslissing neemt uit puur emotionele overwegingen. Het is een mooi dramatisch gegeven dat zelfs deze briljante wetenschapper haar gevoelens niet los kan laten, hoe onlogisch ze ook zijn. Maar in plaats van dat voor zich te laten spreken, geven de Nolans Brand een potsierlijke monoloog waarin ze met de ene na de andere platitude haar motivatie uitlegt. Hoe goed Hathaway ook is, de zin “Maybe love transcends time and space” blijft een gedrocht.

Misschien bewust van hun zwakte als dialoogschrijvers, citeren de Nolans voor een van de belangrijkste stukken tekst een ander: Michael Caine draagt voor uit het gedicht Do not go gentle into that good night van Dylan Thomas. Dat doet hij in drie scènes; alsof we de relevantie de eerste keer niet zagen. Het gedicht, dat op zich mooi samengaat met het thema van de film, wordt door die herhaling weinig meer dan een pretentieuze catchphrase.

Zo zit INTERSTELLAR vol met ideeën die voortdurend herhaald worden, maar waar nauwelijks iets interessants mee gebeurt. Nolan wordt vaak geprezen om zijn ambitie het publiek intellectuele uitdaging te bieden. Die vervult hij echter zelden.

Iets groots en belangrijks over de menselijke soort, wil hij vertellen. Maar alle filosofische thema's ten spijt, uiteindelijk biedt INTERSTELLAR goedkoop sentiment, als het lot van de mensheid nauw verbonden blijkt met de relatie tussen Cooper en zijn dochter Murph (eerst Mackenzie Foy, later Jessica Chastain). Nolan mikt dan niet meer op het brein, maar gaat vol voor de vochtige ogen. De bombastische score van Hans Zimmer zwelt aan, terwijl de personages dingen over zichzelf ontdekken die de ervaren kijker al een tijdje zag aankomen. Het is mooi gespeeld, dat wel; vooral MacConaughey raast heerlijk door het spectrum van emoties. Maar als de climax van een ambitieus science-fiction-epos stelt het behoorlijk teleur.

Veel visuele fantasie heeft Nolan ook niet. Je kunt de meest verrassende situaties bedenken, die we op verre planeten kunnen aantreffen. In INTERSTELLAR zien we een torenhoge vloedgolf en een onbewoonbare ijsvlakte. Met een miljoenenbudget zou je toch hopen dat hij interessantere werelden verzint.

Maar, het moet gezegd: spectaculair is het wel. In de wide shots van cinematograaf Hoyte van Hoytema (LET THE RIGHT ONE IN, HER) worden mensen en ruimteschepen piepklein in de overweldigende grootsheid van de ruimte. En die vloedgolf, die steeds dichterbij komt en uiteindelijk het hele scherm vult: daarvoor gaan we naar de IMAX-zaal. Zo'n bioscoopervaring, geschoten op 70mm, kunnen weinig andere regisseurs dan Nolan ons geven. Je zou zijn tegelwijsheden bijna voor lief nemen.