Het Zusje van Katia

In 2007 won regisseur Mijke de Jong het Gouden Kalf voor haar speelfilm TUSSENSTAND, destijds ook winnaar van een Kalf voor Beste Actrice (Elsie de Brauw), Beste Geluid én de Prijs van de Nederlandse Filmkritiek. Dit jaar is De Jong gewoon weer terug met wederom een prachtige speelfilm. Minder stekelig en confronterend dan het relatie/echtscheidingsdrama TUSSENSTAND, maar wederom een portret van zoekende, getroebleerde en zelfs regelrecht verloren mensen.

Als Lucia op de laatste dag voor de grote vakantie door haar onderwijzer wordt gevraagd wat ze later wil worden, antwoordt ze wat verbaasd en afwezig "het zusje van Katia". Geen dierenarts, advocaat of lerares. Gewoon het zusje van Katia is al genoeg. Het is het begin van een intiem portret van de jonge Lucia, die door haar treurige gezinssituatie nooit leerde om een eigen identiteit op te bouwen. Haar moeder is prostituee en haar oudere zus Katia belandt door foute vrienden en drugs ook in de prostitutie. De schrale flat in Amsterdam Noord waar je vanuit de stad Amsterdam alleen met een pontje over het IJ komt, draagt bij aan de sfeer van troosteloosheid en gebrek aan aansluiting.

De camera van Ton Peters, die vreemd genoeg niet werd gehonoreerd met een nominatie voor een Gouden Kalf, filmt Lucia onophoudelijk van zeer dichtbij, een techniek die met name door de gebroeders Luc en Jean-Pierre Dardenne op eenzelfde wijze wordt ingezet om de toeschouwer zeer nauw bij personages te betrekken. We leren ze dientengevolge niet kennen door hun woorden, maar door hun lichaamstaal, en Mijke de Jong voelt met HET ZUSJE VAN KATIA feilloos aan hoe ze dat het beste voor elkaar krijgt. Ze brengt de nog weinig ervaren Betty Qizmolli, eerder alleen te zien in televisieserie Van Speijk, er toe om Lucia zo buitengewoon naturel neer te zetten.

Het uitmuntende sounddesign is er net als het uitgekiende camerawerk op gericht om de kijker op te laten gaan in dat ogenschijnlijk lege hoofdje van Lucia. Haar humor en relativeringsvermogen vormen misschien wel een overlevingsstrategie, maar je beseft na verloop van tijd dat het meisje er aan onderdoor zal gaan. Iemand moet haar redden, en als Lucia dan de evangelist John Turner ontmoet, hoop je dat daar de redding ligt. Maar het script van Jolein Laarman en De Jongs echtgenoot Jan Eilander kiest niet voor de gemakkelijke weg. Met HET ZUSJE VAN KATIA levert Mijke de Jong de beste Nederlandse film van het jaar af, dat op het 28ste Nederlands Filmfestival met een Gouden Kalf werd beloond voor het scenario en voor Olga Louzgina voor haar bijrol als moeder van Katia en Lucia.