Blue Valentine

Regisseur Derek Cianfrance maakte in 1998 al op jonge leeftijd naam met een vrij experimentele debuutfilm BROTHER TIED, die nauwelijks een release kreeg, maar wel hoge ogen scoorde op internationale filmfestivals. Vervolgens richtte Cianfrance zich op documentaires en korte non-fictie films. Hij werkte tot 2008 onder andere met Mos Def, Run DMC, Annie Lennox en Sean Combs. Aan het script voor BLUE VALENTINE schreef en schaafde hij al jaren totdat het in 2006 werd beloond met een ontwikkelingsprijs van een miljoen dollar en het project echt van de grond kwam. Het resultaat houdt het midden tussen een schrijnend relatiedrama en een formeel experiment met de verwachting van de kijker. Alhoewel de titel geleend werd van het gelijknamige nummer van Tom Waits uit 1978, is op de soundtrack geen Waits te horen, maar mooie, passend ingetogen muziek van de New Yorkse band Grizzly Bear.

BLUE VALENTINE is een nauwkeurig gescript, zeer weloverwogen gemonteerd en subtiel uitgebeeld portret van een getrouwd stel dat niet voor elkaar bestemd blijkt te zijn. Alhoewel ze beiden verre van een modeljeugd genoten en ze enigszins verschillende karakters hebben, wordt nergens een duidelijke oorzaak gegeven waarom ze uit elkaar groeiden. We leren Dean (Ryan Gosling) en Cindy Pereira (Michelle Williams) kennen door een aantal lange en niet-chronologisch gestructureerde scènes; om en om toont BLUE VALENTINE de gelukkige en de afgebrande jaren, maar geen enkel aanwijsbaar breekpunt. Er is op een gegeven moment gewoonweg te weinig van dat wat hen ooit bij elkaar bracht en bij elkaar hield. Toch blijf je als kijker speuren naar houvast om een oordeel te vellen en partij te kiezen. Ligt het aan hem, of toch meer aan haar?

Om de acteurs fatsoenlijk voor te bereiden op hun rol filmde regisseur Derek Cianfrance de scènes van voor het huwelijk als eerste op warm en grofkorrelig super 16mm filmmateriaal. Daarna vroeg hij beide acteurs om een maand lang in een gehuurd huis samen te wonen en volledig vertrouwd met elkaar te raken. De opnames werden daartoe wel verplaatst naar Brooklyn, zodat Michelle Williams dicht in de buurt van haar echte dochter kon blijven. Na die maand begonnen de opnames die in het heden plaatsvinden. Cianfrance filmde deze scènes op een digitale camera, waarna hij het beeld digitaal van een blauwe tint voorzag. In de montage werden de scènes vervolgens door elkaar gehusseld.

Met deze niet-chronologische vorm en de verschillende toon en kleur van de twee tijdslijnen benadrukt de film de emotionele afstand tussen Dean en Cindy op pijnlijke wijze. We zien ze verliefd én uit elkaar gegroeid, maar niet of nauwelijks iets daar tussen in. Het script, waar hij maar liefst twaalf jaar aan sleutelde, confronteert ons zeer effectief met onze gebruikelijke reactie op het nieuws van een breuk of conflict; we zijn gewend om partij te kiezen en te speuren naar die ene aanleiding die de onoverbrugbare afstand tussen scheidende partners plausibel maakt, zoals alcoholisme, vreemdgaan, misbruik of verwaarlozing. Maar BLUE VALENTINE weigert gemakkelijke antwoorden te geven op complexe vraagstukken. In combinatie met de zeer overtuigend vormgegeven personages maakt het BLUE VALENTINE tot een film om nooit meer te vergeten.