Gomorra

Regisseur Matteo Garrone baseerde zijn zevende film op de gelijknamige bestseller van Roberto Saviano over het leven in een door Napolitaanse maffia gecontroleerde wijk, waar drugs en wapens van hand tot hand gaan. De titel is een verwijzing naar de goddeloze, bijbelse stad Gomorra en naar camorra, het Italiaanse woord voor georganiseerde misdaad. De benauwdheid en onoverzichtelijkheid in de totaal verpauperde woonwijk worden door cameraman Marco Onorato effectief gebruikt om een felrealistisch inkijkje in de leefsituatie van enkele bewoners te geven. In GOMORRA wordt een handheld close-up steeds gevolgd door een totaalshot, waardoor de film steeds pas in tweede instantie prijs geeft waar je je bevindt ten opzichte van de omgeving. Een desoriënterende ervaring die de illusie van overzicht en houvast succesvol doorbreekt.

In het stukje niemandsland wonen voornamelijk families van gevangen genomen maffialeden en vele drugsbendes. Van de tientallen personages, grotendeels gespeeld door niet-professionele acteurs, richt het scenario zich met name op vier bewoners van de wijk. Daaronder de jonge en nog net niet bedorven Totò en twee opgeschoten jongens, die zich als twee Tony Montana's willen bewijzen ten opzichte van de gevestigde orde. Ook volgen we buiten de woonwijk twee oudere mannen die zich in verschillende gedaantes in de maffiawereld begeven: als uitvoerder en als meeloper. Maar verwacht geen mozaïekfilm met een kunstmatige samenkomst van losse verhaallijntjes, want de enige overeenkomst tussen de personages is hun woonplaats en het dode spoor waarop zij zich allen begeven.

De wijze van opname en keuze van kadrering doen sterk denken aan de vaste vertelvorm van de beroemde twee Waalse gebroeders Dardenne: door in de eerste instantie dicht bij de personages te blijven door close- en mediumshots creëert regisseur Matteo Garrone niet alleen intimiteit, maar belemmert hij ook de natuurlijke neiging van het publiek tot rationalisering en het zoeken naar een perspectief om grip op de ellende te krijgen. Wanneer we pas later in de film totaalshots zien en alles proberen te ordenen is het al te laat en zijn we meegezogen in de hopeloze wereld van drugs, geweld en harde maffiacodes. Schokkend is dan ook de scène waarin een van de personages na een schietpartij wegloopt uit de verloederde wijk en we beseffen dat deze zich vlakbij de beschaafde wereld bevindt.

Naast de grote juryprijs in Cannes won GOMORRA vijf European Film Awards voor beste regisseur, beste acteur (Toni Servillo), beste cinematografie en beste scenario.