Boyhood

Wat te schrijven over BOYHOOD? Een magistrale film waar woorden tekort voor schieten. Twaalf jaar lang werkte de Amerikaanse regisseur Richard Linklater aan het verhaal van de alledaagse Texaanse jongen Mason (Ellar Coltrane), die letterlijk voor onze ogen opgroeit van zesjarig jochie tot een achttienjarige scholier. Een project zo duizelingwekkend ambitieus, maar tegelijkertijd zo herkenbaar en terloops in uitvoering, dat je er stil van wordt.

In 2002 vatte Linklater het plan op voor BOYHOOD. Hij wilde een realistische film maken over opgroeien en daarbij de verschillende levensfases die je tijdens je jeugd doorloopt laten zien. Maar hoe pak je dat aan? Verouderingsmake-up? Verschillende acteurs voor verschillende jaren? Digitale effecten? Linklaters oplossing blijkt even geniaal als eenvoudig: letterlijk twaalf jaar de tijd nemen zodat de acteurs zelf met het verhaal kan meegroeien. Dus is Ellar Coltrane, de debuterende acteur die Mason vertolkt, aan het begin van de film nog een mollig zesjarig ventje met pluishaar en een dromerige blik, aan het eind van film staat daar werkelijk een volwassen ogende jongen met een strakke kaaklijn, baard in de keel en stoppeltjes op zijn kin.

Tijdens de film zien we hem groeien en veranderen, tobben en twijfelen, zich samen met zijn zus (Lorelei Linklater) tussen hun gescheiden ouders (Patricia Arquette en Ethan Hawke) heen en weer bewegen. Verhuist hij van Austin naar Houston omdat zijn moeder weer gaat studeren en ontwikkelt zijn vader zich van een grote afwezige tot een meer stabiele invloed.

Ondertussen staat de wereld om hem heen ook niet stil. Met gevoel voor de details die het leven kleur geven, speurt Linklater naar veranderingen in Masons omgeving: Gameboys worden vervangen door Smartphones, Coldplay door Soulja Boy en Bush door Obama. Op een bepaalde manier groeit het perspectief van de film mee met de blik van Mason: is het vooral zijn directe omgeving, familie en school, die over de kleine Mason invloed uitoefenen, tegen het einde van de film heeft hij zich ontwikkeld tot een eigen persoon - Masons blik is die van de film geworden.

Een van Linklaters grootste verdiensten, die dankzij films als SLACKER (1991), WAKING LIFE (2001) en zijn BEFORE-trilogie (1995-2013) bekend staat om zijn experimentatiedrang, is hoe subtiel die verandering plaatsvindt. De perspectiefwisseling spiegelt zich in het daadwerkelijke opgroeien: van moment naar moment merk je niets, maar aan het eind van de film blijkt ineens hoe veel er veranderd is. Wat een uniek meesterwerk, en wat een prestatie om dit project tot een organisch, grappig en ontroerend geheel te smeden. BOYHOOD is coming-of-age op zijn meest weergaloos: het toont verandering en herinnering bijna gelijktijdig. Zo onvoorstelbaar en toch zo alledaags. Regisseur Richard Linklater levert hiermee zijn magnus opus af. Het verstrijken van de tijd was nog nooit zo tastbaar.