Paranormal Activity

Twee jaar geleden voor slechts $11.000 gemaakt en na een ingenieuze marketingcampagne van Paramount inmiddels te zien in cinema's over de hele wereld. Niet gek voor het filmdebuut van videospeldesigner Oren Peli, die PARANORMAL ACTIVITY in zijn eigen huis filmde zonder sterren en zonder dure effecten. Peli voert in zijn debuut een jong stel op dat de aanwezigheid van een huisgeest onderzoekt met een digitale camera. De jongen Micah is sceptisch, het meisje Katie is bang. En wij met haar, want door zijn film louter te laten bestaan uit beelden die zij zelf opnemen, slaagt Peli er grotendeels in om het publiek mee te laten delen in de angst van de personages. Deze simpele opzet is de kracht, maar blijkt na verloop van tijd helaas ook de zwakte van de film.

Net zoals THE BLAIR WITCH PROJECT, [REC] en CLOVERFIELD probeert ook PARANORMAL ACTIVITY te scoren met de claim dat dit materiaal het enige overgebleven bewijs is van waargebeurde verschrikkingen. Deze waarheidsclaim was bij eerstgenoemde nog effectief, maar inmiddels zal hier toch geen ziel meer in trappen. De publiciteitsmachine gokte er verstandig genoeg niet volledig op en bedacht iets anders: Paramount liet de trailer van de film voor de helft bestaan uit opnamen van het publiek tijdens een testscreening in de Verenigde Staten. Met een zelfde effect als de digitale camerabeelden van de geest die het filmstel teisteren, zien we in de trailer enkele toeschouwers in het donker van de zaal zich werkelijk een hoedje schrikken.

En net als de realistisch ogende opnamen in de film werkt ook de trailer prima, omdat het de boodschap uitzendt dat deze film hoe dan ook toch wel een beetje eng zal worden. PARANORMAL ACTIVITY begint sterk. In slechts enkele shots worden Micah en Katie effectief neergezet als herkenbare mensen die een herkenbaar leven leiden in een herkenbaar huis. Het narratief is enorm eenvoudig: overdag lummelen de twee rond, 's nachts probeert Micah bewijs te verzamelen van de geest die zich in het huis bevindt door digitale opnamen te maken. Een prachtige opzet voor een goedkope griezelfilm, want meer dan enkele enge beeld- en geluidseffecten en twee naturel acterende mensen lijkt niet nodig.

Toch verliest regisseur Peli gaandeweg onze interesse, want hij vergeet van de overdagscènes iets interessants te maken. Hij leunt veel te gemakkelijk op de aanname dat wij geboeid genoeg blijven door de nachtscènes, waarin hij de intensiteit van de geest langzaam maar zeker opvoert. Dat werkt in het begin goed, want iedere keer als het stel gaat slapen, weet je dat de paranormale terreur wordt opgeschroefd. Maar als het dan weer licht wordt, slaat de film dood: het wordt nergens overtuigend dat we naar een echt stel kijken. De gesprekken zijn slecht geschreven en de manier hoe zij met elkaar omgaan is gewoon niet overtuigend genoeg.

Daarnaast houdt regisseur Peli zich gaandeweg niet meer in en ridiculiseert hij uiteindelijk de hele beleving die hij zo subtiel wist op te bouwen. Hij laat Micah naar het einde toe bijvoorbeeld beelden tonen van een meisje dat in een ver verleden dezelfde terreur als Katie onderging, en de film veegt daarmee de hele waarheidsclaim in een keer onderuit. Het lijken beelden uit een B-versie van THE EXORCIST, waarop de acteurs compleet onrealistisch reageren. Rond dat moment wordt de stoere, naïeve houding van Micah ook zo storend dat het voor deze film broodnodige realisme totaal is weggeveegd en van ware angst geen sprake meer is. De film gaat dan ondanks het indrukwekkende slotbeeld als een nachtkaars uit.