Exorcist: The Beginning

Dit derde vervolg op de klassieke THE EXORCIST uit 1973 is na een lang en moeizaam productieproces een moderne, ongeïnspireerde horrorfilm geworden. Beslist niet een die het lange wachten waard is geweest. Als horror is het niet geheel mislukt: de mysterieuze Afrikaanse setting in sepia-tinten is overtuigend, het ingehouden spel van Stellan Skarsgård is bovenmaats voor een dergelijk werk en er zit een angstaanjagende scène in. Helaas maakt dit nog geen goede film. De hooggespannen verwachtingen voor deze prequel geven uiteindelijk vooral aan hoezeer het publiek een vervolg wilde dat het huiveringwekkende origineel zou verdienen.

In EXORCIST: THE BEGINNING zien we hoe Father Merrin oog in oog met de duivel komt te staan tijdens een archeologische opgraving in Kenya. Hoewel het een uitgelezen kans lijkt voor een archeoloog met zijn achtergrond als priester om een Byzantijnse kerk midden in Afrika op te graven, heeft Merrin zo zijn twijfels. Als blijkt dat de christelijke beschaving nooit zo diep in dit werelddeel is aangetroffen, en dat de kerk zich nog in ongeschonden staat bevindt, voelt hij al snel nattigheid. Bij het zien van de omgekeerde kruizen en de zich in rap tempo opvolgende vreemde gebeurtenissen wordt zijn angst waarheid: het is het werk van de duivel.

De weerzin van de priester/archeoloog om deel te nemen aan de opgraving blijkt verband te houden met een gebeurtenis uit het verleden. Het is namelijk niet de eerste keer dat hij geconfronteerd wordt met de duivel. Dit wordt de kijker een keer of twee teveel duidelijk gemaakt door eenzelfde flashback uit Merrins jaren als priester in Nederland. In die blauw-gekleurde terugblikken maakt Antonie Kamerling zijn entree als Nazi luitenant Kessel.

De gruweldaden van deze Kessel vormen een uiterst helder argument voor de afkeer van Merrin van zowel kerk als God. Het verwondert dan ook niet dat deze scènes met Kamerling de reshoot door regisseur Harlin hebben overleefd. Helaas voor Kamerling ligt het dus eerder aan de functionaliteit van die scène dan aan zijn acteerprestatie.

De strijd tussen goed en kwaad ontvouwt zich al snel na aankomst van de priester bij de opgraving. Op de achtergrond daarvan spelen verder nog de spanningen tussen de bijgelovige Kenyanen en de kolonialistische Britten, en een slecht uitgewerkte driehoeksverhouding tussen de priester, Bondgirl Izabella Scorupco en de jonge acteur Remy Sweeney. Diens mislukte exorcisme door lokale Afrikanen is het hoogtepunt van de film door de sterke montage en goed getimede geluidseffecten.

De veelvuldig toegepaste cgi-effecten zijn echter meer storend dan angstaanjagend. Het is vooral op die opzichtige shockmomenten in EXORCIST: THE BEGINNING dat je je er van bewust bent dat het script ook anders verfilmd had kunnen worden. In de eerste instantie zou John Frankenheimer namelijk op de regisseurstoel zitten. Helaas stierf deze maker van onder andere RONIN al voor de eerste opnames. Vervolgens maakte Paul Schrader de film, maar het resultaat voldeed niet aan de eisen van de filmmaatschappij. Het zou niet eng genoeg zijn geweest. Renny Harlin (CLIFFHANGER, MINDHUNTERS) werd aangetrokken, en filmde het in tien maanden helemaal opnieuw.

De overdaad aan getrukeerde insecten en hyena's in de uiteindelijke film doen je evenwel smeken naar de droge versie van Paul Shrader, die zich verre hield van opzichtige scoringsdrang. Helaas voldoet Harlin ook niet geheel aan de eisen van de producent, want echt eng wordt het nergens. Wel zullen de te vette knipogen naar het origineel en de wat al te overdadige pus uit de zweren op het gezicht van Alan "Brick Top" Ford naar tevredenheid zijn geweest, maar of dat terecht is?

Dat gore en werkelijke gruwel wel samen kunnen gaan in een moderne horrorfilm, bewees de recente remake van THE TEXAS CHAINSAW MASSACRE. Nog meer dan de nieuwe EXORCIST-film moest die film opboksen tegen het ijzersterke origineel, maar slaagde daar wonderwel in. Helaas is EXORCIST: THE BEGINNING niets meer dan vermakelijk, maar ongeïnspireerd formulewerk.