Ich seh, Ich seh

De negenjarige tweelingbroers Lukas en Elias (Lukas en Elias Schwarz) lopen de slaapkamer van hun moeder (Susanne Wuest) binnen. Ze staat voor het raam, de lamellen zijn dicht. In het halfdonker, sterk van achteren belicht, is haar gezicht een witte vlek met gaten voor de ogen, neus en mond. Als ze een paar stappen vooruit doet zien we dat ze verband om haar hoofd draagt: ze heeft plastische chirurgie ondergaan. Een ijzersterke introductiescène. We weten dat er met de moeder niets ergs aan de hand is, maar dat griezelige hoofd blijft hangen.

De kinderen vertrouwen hun moeder niet meer. Sinds de operatie is ze kil en afstandelijk. Er moet rust heersen in het huis, en de lamellen mogen niet open. Bovendien lijkt ze Lukas te negeren. Is deze vrouw wel hun echte moeder?

Hoewel hun angst irrationeel en ongezond is, is het niet moeilijk mee te leven met Lukas en Elias. Wie kent niet de onrechtvaardigheid die kinderen voelen, wanneer er plotseling iets verandert in het gezin? De broertjes Schwarz maken hun angst schijnbaar moeiteloos voelbaar. Dat ze de voornamen van hun personages delen draagt daar misschien aan bij: ze acteren niet, ze 'doen alsof'.

Als de zoektocht naar antwoorden van de tweeling buitensporiger vormen aanneemt, verschuift de sympathie naar de moeder, wiens frustratie herkenbaar is voor iedereen die de onredelijkheid van kinderen heeft ervaren. Zo wordt ICH SEH, ICH SEH een spannend machtspel, waarin alledrie de personages zowel monster als slachtoffer zijn.

Cinematograaf Martin Gschlacht zit graag met de lens dicht op de huid van de personages, vooral als er zweet, bloed en tranen vloeien. Hij excelleert echter in wijdere shots, optimaal gebruik makend van het sombere huis waarin het merendeel van de film zich afspeelt. De grauwe muren, de sobere inrichting, de gesloten lamellen die felle strepen licht doorlaten: nog voordat er iets schokkends gebeurd is, is het huis een beklemmende plaats.

ICH SEH, ICH SEH blijft lang spannend met minimale middelen: afgezien van droomscènes toont de film in de eerste helft niets heftigers dan een dode kat. Maar de dreiging hangt constant in de lucht, omdat we weten dat de situatie alleen maar verder uit de hand kan lopen. Gestaag bouwt regisseursduo Fiala en Franz de spanning op, tot aan een genadeloos naargeestige finale. Die gaat misschien een stap te ver voor velen, maar een andere conclusie zou geen recht gedaan hebben aan wat voorafging. Laat de ervaring overigens niet verpesten door het gevoel dat je de 'twist' ziet aankomen: juist de voorspelbaarheid van een bepaalde onthulling creëert een onheilspellende sfeer. Een onverwachte plottwist is een verrassing; de verwachting van een plottwist is spannend.

Het verhaal is grotesk, maar overtuigt door de universaliteit van de onderliggende thema's: de onvoorwaardelijkheid van ouderliefde en de verleidelijkheid van irrationeel geloof. Hoe bizar de personages ook handelen, hun motieven zijn begrijpelijk en geloofwaardig. Ze worden immers geleid door hevige emoties, en dan handel je niet altijd even verstandig.

ICH SEH, ICH SEH is een horrorsprookje dat herkenbare gevoelens en situaties doortrekt tot hun gruwelijkste potentie. Het maakt de film een akelige en schokkende ervaring. Alleen voor liefhebbers, maar voor liefhebbers dan ook een must.