Blair Witch

BLAIR WITCH, het vervolg op THE BLAIR WITCH PROJECT, is een luxe versie van het origineel. Professioneler geschoten en er gebeurt heel wat meer – maar zo akelig als de eerste wordt het nooit.

THE BLAIR WITH PROJECT was in 1999 revolutionair, zowel in artistiek opzicht als qua marketing. De nepdocumentaire was de eerste film die een viral campagne op het internet had. Daarin werd volgehouden dat het hier écht om gevonden beelden zou gaan van drie filmstudenten die verdwenen waren in het bos. Verrassend veel mensen trapten erin. Maar ook zij die beter wisten, lieten zich in de bioscoop massaal de stuipen op het lijf jagen, waardoor TBWP een enorme blockbuster werd. Dat terwijl regisseurs Daniel Myrick en Eduardo Sanchez slechts hoopten hun film op televisie te kunnen krijgen.

Het zou nog even duren voordat found footage echt aansloeg: zelfs het eerste vervolg, het zichtbaar haastig geproduceerde BLAIR WITCH 2: BOOK OF SHADOWS (2000), was een traditioneel gedraaide film. Pas met PARANORMAL ACTIVITY (2007) ging het found footage-balletje echt rollen. Maar ook die film en z'n vele imitators hadden minder stilistische durf dan TBWP, met z'n langdurig onscherpe shots waarin geheel onduidelijk is waar we naar kijken.

Zeventien jaar na het fenomeen is er dan eindelijk BLAIR WITCH, opnieuw met slimme marketing: tot de première op Comic Con stond de film bekend als THE WOODS, en pas bij de eerste vertoning werd duidelijk dat het om een vervolg ging. BLAIR WITCH negeert BOOK OF SHADOWS en vertelt over James (James Allen McCune), de jongere broer van Heather, met wie het in het origineel slecht afliep. Tweeëntwintig jaar na haar mysterieuze verdwijning vindt James op het internet een video, opgenomen in een huis in het bos. Hij gelooft dat Heather erin te zien is. Samen met drie vrienden gaat hij op zoek naar de uploaders van de video, twee zonderlinge figuren die aan de rand van het bos wonen. Het zestal gaat op onderzoek uit.

De technologie er natuurlijk op vooruit gegaan: James' vriendin Lisa (Callie Hernandez) filmt hun expeditie voor een schoolproject, en neemt daarvoor een heel arsenaal aan opname-apparatuur mee. Niet alleen een handycam, maar ook een drone (om te helpen de weg te vinden) en kleine cameraatjes die op het oor gedragen worden. Hiermee omzeilt de film de vraag die bij veel andere found footage bleef knagen: waarom filmen de personages nog, terwijl ze in paniek zijn? In BLAIR WITCH is het niet meer dan logisch dat je die lichte oorcamera dan vergeet, en dus blijft opnemen. Een aardig deel van de film bestaat hierdoor uit een soort point-of-viewshots. Het komt de identificatie met de personages ten goede: we zien wat zij zien, we weten wat zij weten.

Regisseur Adam Wingard kent ook de kracht van de handycam-esthetiek, die in het origineel zo goed werkte. In een donker bos zijn de bomen binnen een paar meter afstand heel fel verlicht, terwijl alles erachter pikzwart is. Een griezelig effect, dat met betere apparatuur moeilijk te evenaren is.

Dergelijke shots daargelaten valt vooral op hoe zeer BLAIR WITCH afwijkt van TBWP. In de eerste plaats is de film een stuk minder subtiel: het origineel liet z'n protagonisten (en ons) huiveren bij het geluid van brekende takken buiten de tent; hier dondert een oorverdovend kabaal door de bossen. Waar de eerste film ons een aantal stokpoppetjes gaf, zien we hier plotseling een tent de lucht in vliegen. Niets mis mee, hoor: een imitatie van het origineel was volstrekt overbodig geweest. Bovendien blijft de mythologie rondom de heks nog altijd mysterieus. Nieuwe vragen worden wel gesteld, maar antwoorden niet gegeven.

Dat de film nooit zo effectief wordt als het eerste deel, heeft meer te maken met de dialogen en het acteerwerk. TBWP was vrijwel geheel geïmproviseerd, en het natuurlijke spel van de drie hoofdrolspelers droeg bij aan de akelige sfeer. Hun paniek sloeg over op de kijkers. In BLAIR WITCH hebben we duidelijk te maken met geregisseerde acteurs die geschreven teksten uitspreken – dat doen ze prima, hoor, maar de geloofwaardigheid van het origineel wordt niet benaderd.

Nu ja, dat dit vervolg niet uit de schaduw van het eerste deel komt, was te verwachten. Op zichzelf bekeken is BLAIR WITCH gewoon een prima horrorfilm, met bovendien één scène die weleens legendarisch zou kunnen worden: een claustrofobisch klapstukje, geniaal in z'n simpliciteit, zeldzaam effectief.