Kon-Tiki

KON-TIKI, over vijf Noren die op een houtvlot de Stille oceaan oversteken, is een film die in de bioscoop ontrecht tussen wal en schip dreigt te vallen (woordgrap niet intentioneel). Het is enerzijds een universele avonturenfilm over mannen met baarden die de natuur trotseren om aan te tonen dat het onmogelijke mogelijk is. Anderzijds waren de producenten bang dat een Noorse versie van het verhaal potentiële investeerders zou afschrikken. Ze besloten daarom om een Noorse en een Engelstalige versie te schieten. Hun angst bleek achteraf gegrond en de beslissing zou ze geen windeieren leggen: de gebroeders Weinstein haalden hun neus op voor de Noorse versie, maar kochten de distributierechten alsnog aan toen ze de Engelstalige film zagen. Die laatste versie is nu op Scandinavië na overal ter wereld te zien. Zou de rolbezetting uit zich in Hollywood gevestigde namen bestaan dan was dit een simpel te marketen zeeavontuur geweest; nu is het voor een groot publiek waarschijnlijk (vies woord) arthouse. Dat KON-TIKI een Oscarnominatie kreeg voor beste buitenlandse film is dan eerder een vloek dan een zege.

Nogmaals: dat is alleszins onterecht. KON-TIKI kijkt als spannend jongensavontuur waarin een stel blondgemaande mannen richting een toekomst dobberen die vrijwel zeker de dood voor ze in petto heeft. Een soort LIFE OF PI dus, maar dan zonder tijger en zeikerig verhaal. De film is gebaseerd op het waargebeurde avontuur van Thor Heyerdahl. In 1947 wil deze Noorse ontdekkingsreiziger aantonen dat de Polynesische bevolking oorspronkelijk niet uit Azië, maar uit Latijns Amerika kwam. Niemand geloofde zijn antropologisch wetenschappelijk bewijs daarvoor, dus zat er maar één ding op: dezelfde reis maken die de voorouders van de Polynesiërs jaren eerder ook al maakten. Met een kleine bemanning zet hij vanuit Peru zeil naar de eilandgroep, op een vlot gebouwd naar Inca-model. Met 6800 kilometer zoute zee, haaien en storm te overbruggen is de tocht geen gemakkelijke.

Allereerst is er de dreiging dat het zeewater de touwen erodeert, zodat de boomstammen van het vlot losraken en ze als haaienvoer hun ondergang tegemoet gaan. En haaien zijn er in overvloed. Dan zijn er nog allesvernietigende stormen en een stroming die ze naar een genadeloze maalstroom nabij de Galapagoseilanden voert. Het regieduo Rønning en Sandberg focust op dergelijke ontberingen, zodat KON-TIKI bij vlagen episch aandoet. Op avontuurloze momenten van een kabbelende zee mikken ze op karakteruitdieping, maar falen daarin: het scenario steekt te rechtlijnig in elkaar om de zeevaarders te transformeren tot de mannen die zestig jaar geleden écht op dat vlot zaten. Een kniesoor die erom maalt, want in de eerste plaats is KON-TIKI een avonturenfilm en dan pas een poging tot een hervertelling van de historische zeereis. In die zin voelt de film ook gewoon aan als een Hollywoodavontuur over mannen met baarden. En laat dat nou net de kracht van KON-TIKI zijn. NOVA ZEMBLA eat your heart out.