20,000 Days on Earth

Niet meer dan de titelsequentie is nodig om te bewijzen dat 20,000 DAYS ON EARTH geen normale documentaire is. “At the end of the twentieth century I ceased to be a human being”, aldus Nick Caves openingswoorden, die luiden voordat een explosieve montage van geluid en beeld de zaal in knalt. Een teller schiet gestaag omhoog tot 19,999. Dan gaat de wekker. Welkom op de 20,000ste dag in het leven van Nick Cave.

En wat voor een dag is het. De planning voor de dag van de Australische rockster lijkt enigszins normaal: een bezoek aan de therapeut, aan een archief, aan zijn vriend en The Bad Seedsbandlid Warren Ellis en verder wat jammen. Verwacht echter niet dat die dag er op film normaal uit gaat zien. Deze documentaire van Iain Forsyth en Jane Pollard vangt namelijk perfect wat Nick Cave zo bijzonder maakt: zijn talent om het herkenbare met het onwaarschijnlijke te combineren. In zijn auto heeft Nick Cave bijvoorbeeld van tijd tot tijd persoonlijke gesprekken met Kylie Minogue, acteur Ray Winstone en oud The Bad Seedsbandlid Blixa Bargeld. Als geestachtige verschijningen van Nick Caves verleden passeren deze mensen de revue. Hun gesprekken gaan diep, maar zoals ze plots verschijnen, kunnen ze ook net zo snel weer verdwijnen.

20,000 DAYS ON EARTH een documentaire noemen is niet helemaal correct. Daarvoor is de film te sterk geënsceneerd en gestileerd. Een speelfilm is het echter ook niet. De structuur en inhoud van de film is daarvoor te veel geboetseerd naar de documentaire film. De spanning tussen deze filmstromingen en daardoor tussen fictie en realiteit lijkt dan ook een rode draad te vormen door 20,000 DAYS ON EARTH. De film schept veel inzichten in het leven van Nick Cave, maar niet alles lijkt de waarheid te zijn. Als Nick Cave bijvoorbeeld een bezoek pleegt aan een archief dat aan hem gewijd is laten medewerkers hem bijzondere stukken tekst, foto’s en geluidsfragmenten zien en horen. Toch schijnt het interieur van dit archief wel sterk te lijken op het kantoor van filmmakers Ian Forsyth en Jane Pollard. Waarom dan toch de moeite doen om dat te verbloemen? Een ander voorbeeld: in een gesprek met Kylie Minogue, met wie Nick Cave ooit een duet deed, biecht de popster op dat ze de biografie van Cave snel moest lezen voordat ze samen de studio indoken. “Dat waren toch allemaal leugens” mompelt Nick Cave naar haar. Waarom zou 20.000 DAYS ON EARTH dan wel de waarheid zijn? Door deze spanning tussen fictie en realiteit overstijgt elke scene, elke shot en elk gesproken woord al de gemiddelde (muziek)documentaire.

Als de film uiteindelijk wel in de modus van muziekdocumentaire terecht komt is dat minstens zo transcendentaal. Iain Forsyth en Jane Pollard, die al eerder met Nick Cave samenwerkten tijdens de opnames van vorige Nick Cave & The Bad Seeds album Dig, Lazarus, Dig!!!, kregen ongekende toegang tijdens de opnames van zijn laatste album Push the Sky Away. Doordat de film het leven van Nick Cave zo rijk inkleurt komt de zeven minuten durende oefensessie van het nummer Higgs Boson Blues extra hard aan. Het is een intieme sessie, die ongetwijfeld velen kippenvel zal bezorgen.  Al met al doet 20,000 DAYS ON EARTH iets dat maar weinig muziekdocumentaires kunnen evenaren: het leert je op een nieuwe manier luisteren. Er is niets beters dan dat.