The Look of Silence

Joshua Oppenheimer richt zijn pijlen na het met prijzen overladen THE ACT OF KILLING (lees hier ons interview) andermaal op de massamoorden die plaatsvonden in Indonesië in 1965, toen het leger na een coup opdracht gaf om het land schoon te vegen van communisten. Meer dan een miljoen werden uit hun huizen getrokken, gemarteld en vermoord. Lichamen werden begraven of in de rivieren gedumpt. In naam van religie, want het gebrek dááraan namen ze de communisten kwalijk, was een mensen leven niks waard. In zijn vorige documentaire vroeg hij de moordenaars om de moorden na te spelen, nu laat hij de slachtoffers aan het woord. Hij laat daartoe optometrist Adi, de broer van de vermoorde, onschuldige Ramli oogtesten doen bij diverse moordenaars en praat met ze over wat er destijds gebeurde en vraagt ze of ze spijt hebben. Tussendoor voert hij gesprekken met zijn hoogbejaarde ouders, die er ook zo hun eigen kijk op na houden.

Door de koele, rustig formulerende, maar zeer scherpe Adi de moordenaars te ondervragen, creëert Oppenheimer een intimiteit die The Look of Silence bij nader inzien miste. Toen vroeg je je vooral af hoe hij ze als buitenstaander zover kreeg; nu kijken ze direct in de ogen van de broer van een van hun slachtoffers. Twee ervan weten nog precies hoe ze Ramli vermoordden en doen het trots na. Indringende beelden die je niet snel meer vergeet. De symboliek van de nieuwe brilleglazen die ze krijgen aangeboden, zonder dat ze nu eigenlijk beter kunnen (om)zien, werkt enorm goed. The Look of Silence is gefocuster, persoonlijk en daardoor nog krachtiger dan THE ACT OF KILLING al was. De documentaire must see van het jaar.