Parradox

Eerlijk, schaamteloos en uitgesproken. Dat is filmmaker Pim de la Parra ten voeten uit, zo blijkt al uit een vroege scène uit de documentaire PARRADOX, waarin regisseur In-Soo Radstake filmt hoe hij De la Parra de vijfduizend euro uitbetaalt dat deze als voorwaarde stelde om mee te werken. De in de vele gesprekken met vrienden en collega filmmakers als Nouchka van Brakel, Frans Weisz, Paul Ruven, Kitty Courbois, Hugo Metsers sr. en Paul Verhoeven overigens als uiterst vrijgevig geschetste filmmaker, heeft er schijnbaar geen enkele moeite mee dat de financiële transactie op film wordt vastgelegd. Om een gezouten mening zit Parra de la Pim, zoals hij zichzelf gekscherend noemt, niet bepaald verlegen en hij spaart zichzelf daarbij zelden. Ongegeneerd omschrijft hij zichzelf als "een luxe boy", "een ijdele man" en "een opgewonden standje," die zich geen illusies maakt over de imposante rij flops die hij op zijn naam heeft staan.

PARRADOX zit vol afwisselend arrogante en aandoenlijke spierballentaal van De la Parra, die in -al dan niet oprechte- zelfreflecties een beeld van zichzelf schetst als een waardeloos filmmaker die op de keper beschouwd eigenlijk maar bitter weinig heeft gepresteerd. Een veel te dik aangezette omschrijving die Radstake met klem probeert te doorbreken. In met name de eerste helft van zijn documentaire vertelt deze in zijn nadrukkelijke voice-over hoezeer hij De la Parra bewondert en vraagt zich hardop af hoe een filmmaker die zoveel voor de Nederlandse en Surinaamse filmcultuur heeft betekent, zichzelf zo'n marginale rol toebedeelt. Zo presenteert Radstake zijn project in de eerste instantie als een zoektocht naar de echte Pim die zich verschuilt achter een grote mond en opgeblazen opmerkingen. Wellicht bij gebrek aan succes om Pim open te breken, richt Radstake zich gaandeweg ook op de carrière van Prins Pim, zoals de titel van zijn autobiografie luidt.

Zonder uitputtend het hele leven en werken van de inmiddels zeventigjarige filmmaker uit de doeken te doen, komen de belangrijkste hoogte- en dieptepunten langs, af en toe voorzien van mooi beeldmateriaal van enkele gerestaureerde films uit de collectie van EYE Film Instituut Nederland. Natuurlijk toont PARRADOX in beeld en interviews met betrokkenen de vormende jaren van Pim als medeoprichter van filmtijdschrift Skoop, de opkomst en ondergang van zijn samenwerking met Wim Verstappen in hun gezamenlijke filmmaatschappij Scorpio Films en de ongesubsidieerde minimal movies, die Pim in Nederland maakte nadat zowel WAN PIPEL als ODYSSEE D'AMOUR waren geflopt en een van de leden van het Filmfonds hem toebeet dat hij nooit meer een film over zwarte mensen zou kunnen maken. Ook de jaren op Aruba, waar hij bijkwam na het faillissement van Scorpio en de zelfmoord van zijn zoon Pimm Jal de la Parra worden besproken.

Hoe langer PARRADOX duurt, hoe verder regisseur In-Soo Radstake naar de achtergrond verdwijnt. Zijn zoektocht naar de ware Pim verruilt hij langzaam in voor een chronologisch gemonteerd tijdsbeeld van het leven van Pim, waarin vele filmcollega's en familieleden het beeld schetsen van een steeds milder wordende, lieve, maar ook geestdriftige en ooit behoorlijk egocentrische filmmaker die een nadrukkelijke stempel op de filmcultuur heeft gezet. Filmcriticus Peter van Bueren vertelt dat er in de dagen van Scorpio "een voortdurende activiteit met hun en rond hun" was, en dat "zij de motor zijn geweest van de Nederlandse film". Zonder dat PARRADOX die waarde uit weet te leggen en zonder dat Radstake er in slaagt om achter die spottende glimlach en tranen te geraken, schetst hij in die gestrande poging een alleraardigst portret van een filmmaker die al zijn hele leven met een jongensachtige bravoure vecht voor erkenning en onophoudelijk worstelt met zichzelf en zijn omgeving.