Dreaming by Numbers

Middenin een smalle, pittoreske straat staat een vervallen lottowinkeltje. Een oudere vrouw legt aan de lokettist uit hoe haar dochter die avond heeft gedroomd dat haar vader met zijn voeten in een emmer water stond. De lottobeamte hoeft er geen seconde over na te denken. Vader en dochter vormen samen het getal 81, de voet correspondeert met 53, water met 39 en de emmer met 4. Alsof het de normaalste zaak van de wereld is, koopt de oudere vrouw op ieder van die getallen een lot. Wat klinkt als een laat-middeleeuws tafereel is in werkelijkheid aan de orde van de dag in het Italiaanse Napels. In de documentaire Dreaming by Numbers laat de Nederlandse regisseur Anna Bucchetti zien hoe de inwoners van Napels anno 2005 hun dagelijkse problemen te lijf gaan door simpelweg hun hoop te koesteren. De lotto is voor hen dan ook geen weggegooid geld, want je moet toch kunnen slapen 's nachts?

"Ze leggen hun geluk in onze handen," zo vertelt een van de twee zussen die samen het lottoloket in het benauwende straatje bestieren. De ene na de andere buurtbewoner stommelt het piepkleine winkeltje binnen en laat de loketbeamtes hun dromen verklaren en er corresponderende getallen aan verbinden, waarmee ze die week meespelen in de lotto. Het spel is voor deze arme Napolitanen meer dan een kraslotje bij de sigarenwinkel. De lotto is namelijk niet alleen het sociale gebeuren van kletspraatjes rondom het loket. In Napels is het een eeuwenoude traditie, die is uitgegroeid tot een heus sociaal en maatschappelijk netwerk en voor velen een goede reden vormt om 's ochtends op te staan.

De armoede lijkt daarbij niet de belangrijkste reden te zijn om mee te spelen. Het is in de eerste plaats een traditie die van moeder op dochter wordt doorgegeven. Het verbindt de mensen met elkaar en met verloren dierbaren. Zo vertelt een doorgewinterde lottospeelster dat ze met de geboortedata van haar reeds overleden kinderen speelt, waardoor ze de kinderen dichtbij haar voelt staan. Het sociale gebeuren om het spel heen wordt prachtig geïllustreerd door beelden van de plaatselijke bingoavond: drie keer in de week stelt de lokale transseksueel zijn/haar huiskamer ter beschikking van een avondje bingo met de veelal bejaarde vrouwen uit de buurt. Tussen het neerzetten van de tafeltjes en het gekissebis met de dames door vertelt deze Napolitaanse vrijuit over haar dagelijkse sores.

Ongegeneerd rakelen de twee zussen van het lottowinkeltje al het oude én actuele leed van hun klanten op, soms terwijl deze nog voor hen in de winkel staan. Enkele van deze Napolitanen worden apart in hun huis door Bucchetti gefilmd en gevraagd naar hun achtergrond en naar de redenen van hun wekelijks lottospel. Dit kenmerkt tevens de algemene structuur van Dreaming by Numbers; tussen beelden van het dagelijkse leven in de stad worden om en om de verhalen van de loketbeamtes en die van enkele lottospelers aaneengeregen. Het levert verhalen op van menselijk leed en berusting in dit goed gedoseerde portret van de stad en zijn inwoners.

Om de populariteit van het lottospel een ruimer kader te geven, voert Bucchetti nog een inmiddels overleden historicus uit de buurt op, aan wie ze Dreaming by Numbers heeft opgedragen. Deze professor heeft een aantal boeken geschreven over de armoede in zijn stadswijk, en verklaart de lotto aan de hand van oudere, min of meer numerologische interpretaties van het leven zelf, zoals de Kaballa en de neopythagorische filosofie. Ook wordt een actievoerder voor de camera gehaald, die in alle ernst vertelt nooit zoveel publiciteit te hebben gegenereerd voor zijn acties tegen de werkeloosheid in Napels, als die keer dat hij de lottotrekking wist te vertragen, want "de lotto is heilig in Napels."

Heilig of niet, in Napels is de lotto voor veel mensen een noodzakelijkheid die niet meer weg te denken is. Winnaars zien we niet in Dreaming by Numbers; slechts lottospelers die ongetwijfeld weten dat ze een droom kopen, maar die de fantasie nu eenmaal genoeg vinden om 's ochtends hoopvol op te staan en 's avonds lekker te gaan slapen. De lotto, de stad en zijn inwoners zijn door de prijswinnende documentairemaakster Bucchetti samengevlochten tot een interessante, goedgemaakte film over een zeer specifieke, lokale versie van een spel dat over de hele wereld gespeeld wordt. Een dankbaar onderwerp voor een documentaire die gezien mag worden.