Yab Yum

Yab Yum was en is een begrip in Amsterdam. Ook al sloot het exclusieve bordeel jaren terug zijn deuren, nooit zal het verhaal van Yab Yum ophouden te bestaan. Toch blijft Yab Yum voor het grote publiek een onvolledig verhaal. De meesten kennen het alleen van horen zeggen. Yab Yum is het verhaal dat zich afspeelde achter de gesloten kamertjes van de gastvrouwen, in de bubbelende jacuzzi’s en midden tussen het roemrijke gespuis uit boven- en onderwereld. En wie dat verhaal niet kent, kan alleen maar fantaseren. Openen de deuren nu eindelijk door deze documentaire?

Yab Yum stond open voor vrijwel iedereen, zolang je de torenhoge entreesom maar betaalde. “Om entree te vragen, moet ik entree kunnen bieden,” vond oprichter Theo Heuft. De tent oogde daarom sjiek en ademde exclusiviteit. Het was meer dan alleen wat rood pluche en een gouden barokke spiegel aan de wand. Het oversteeg ieder ander bordeel in de buurt. Yab Yum was een met champagne overgoten ervaring die uniek was in zijn soort. Die succesformule zet regisseur Anna van ’t Hek zorgvuldig in alle geuren en kleuren uiteen.

Oude bekenden van de nachtclub zijn aan het woord. De naam alleen al is soms genoeg om iemand te laten sidderen van verlangen. Het brengt hen terug naar een tijd waar altijd wel iets te beleven viel: bekendheden die geregeld op visite kwamen, vaders die hun zonen meenamen om ontmaagd te worden, of barmannen die soms – wanneer dat de wens was – hun klanten een handje hielpen. Zij hadden het allemaal meegemaakt, zij waren erbij.

Van ’t Hek romantiseert niet. Ze maakt Yab Yum tastbaar. Op verdienstelijke wijze krijgt zij als buitenstaander een voet tussen de deur. Er wordt zelfs voorzichtig opengedaan; nog steeds op een kiertje, maar de opening wordt beetje bij beetje groter. Totdat het duistere verleden van de nachtclub wordt opgerakeld. Dan houden de sprekers, zoals te verwachten is, hun lippen stijf op elkaar. Wanneer het bijvoorbeeld gaat over de moord op Yab Yum-portier Bert Bons, die voor de deur werd doodgeschoten. Of over de activiteiten van drugsbaron Klaas Bruinsma en zijn schimmige entourage. Hoe vrijpostig en nuchter de Mokumse oud-medewerkers ook zijn (en hoe smakelijk zij het ene na het andere verhaal weten te vertellen), zij houden op die momenten wijselijk hun mond. En dat zegt veel.

De taak die Van ’t Hek zichzelf heeft opgelegd, namelijk om erachter te komen “wat Yab Yum was”, wordt daardoor een lastige opgave. Al dan niet onmogelijk. In haar sensuele documentaire richt Van ’t Hek zich vooral op de totaalervaring. Die bevindt zich overal in het pand, vandaar dat op alle lagen en in elk hoekje wordt gezocht. Van ‘t Hek toont de damp van het bordeel. Die is nog lang niet weggetrokken.

Wat er precies achter de deuren van het pand aan het Singel 295 gebeurde is natuurlijk gebaseerd op externe bronnen en vaker vertoonde archiefbeelden. Data dus. Tegelijkertijd zijn het de pikante kiekjes en verhalen die ons gedachtegoed op hol jagen. Daarmee maakt het Yab Yum de plek van onze collectieve fantasie. Zowat heel Nederland is al een keer binnen geweest zonder ook maar ooit een gulden entree te hebben betaald. Iedereen weet wat er in zijn of haar denkbeeldige bordeel gebeurt. Met andere woorden: iedereen heeft kosteloos toegang tot zijn eigen Yab Yum.

Yab Yum zal daarom altijd een mythe blijven voor hen die er nooit een voet hebben binnen gezet en een unieke ervaring voor hen die er wel zijn geweest. Daarom voelt het vreemd wanneer deze persoonlijke fantasie wordt verwezenlijkt; echter wordt. Dat is haast een inbreuk op je eigen perverse illusie. Hoe realistischer het verhaal van Yab Yum wordt, hoe verder het van je fantasie af dreigt te staan. Maar is dat niet het liefste wat we willen doen: anoniem ronddwalen door ons eigen verzonnen Yab Yum?