Rise of the Planet of the Apes

Tim Burtons PLANET OF THE APES uit 2001 was voor velen een teleurstelling. Zo ook voor regisseur Rupert Wyatt: in plaats van Burtons campy hervertelling van het oorspronkelijke verhaal, leek het hem veel interessanter wanneer er een nieuwe draai gegeven werd aan de Apen-franchise. Bijvoorbeeld door het verhaal te vertellen over hoe de apen zich uit de greep van de mensheid hebben weten te bevrijden en hoe ze zich vervolgens tot een samenleving wisten te organiseren. En dan zou het verhaal zich niet moeten afspelen in een of andere fantastische wereld, zoals de originele film uit 1968 en Pierre Boulles novelle La Planète des Singes waarop die eerste film werd gebaseerd; RISE OF THE PLANET OF THE APES moest ingebed zijn in onze huidige tijd en een plausibele, wetenschappelijke verklaring geven over hoe de apen zo intelligent konden worden.

Het resultaat mag er wezen. Rupert Wyatts RISE OF THE PLANET OF THE APES is waarschijnlijk de beste en interessantste zomer blockbuster van het jaar geworden: een groots opgezette en meeslepende spektakelfilm, met een opvallend zorgvuldige, personagegedreven opbouw. Will Rodman (James Fanco) leidt voor het farmaceutische bedrijf Gen-sys een onderzoek waarbij het medicijn ALZ-112, een mogelijk geneesmiddel voor de ziekte van Alzheimer, op chimpansees wordt getest. En niet zonder succes: het medicijn verandert de genen van de apen, verbetert hun cognitieve functies en verhoogt hun intelligentie. Goed nieuws voor Will, die staat te springen het geneesmiddel op zijn aan de ziekte van Alzheimer lijdende vader (John Lithgow) uit te proberen.

En ook de bedrijfsleiding is enthousiast over de gemaakte vorderingen, totdat een chimpansee ontsnapt en het laboratorium overhoop haalt: weg enthousiasme, weg geld en weg medicijn tegen de ziekte van Alzheimer. Wills onderzoek wordt stopgezet en tot overmaat van ramp krijgt hij ook nog eens de opdracht zijn testchimpansees af te maken. Het vervolg laat zich raden: Will neemt stiekem een babychimpansee, Caesar genaamd, mee naar huis en gaat daar verder met het testen van het geneesmiddel. Caesar (Andy Serkis) ontwikkelt zich tot een uiterst intelligente aap en ook Wills vader is weer helemaal de oude dankzij het medicijn. Maar wanneer Caesar bij Will wordt weggehaald en in een apenasiel gestopt, verandert alles; Caesar, die in het asiel slecht wordt behandeld en merkt dat hij ‘slechts' een aap is, beraamt een opstand tegen zijn bewakers en vervolgens tegen Gen-sys.

RISE OF THE PLANET OF THE APES is niet perfect. Zo stelt Wyatt de zaken wel erg zwart-wit voor: met uitzondering van Will, zijn vader en zijn vriendin (Freida Pinto) zijn mensen, of op geld beluste zakenmannen of sadistische dierenbeulen - en in het ergste geval een combinatie van de twee. Moeten we af en toe toch wel erg rigoureuze scenario-ingrepen voorlief nemen en zal James Franco's rol niet de boeken ingaan als een van zijn beste. Daar tegenover staan echter Weta digitals ongelooflijk indrukwekkende digitale effecten, een ijzersterke motion capture prestatie van Andy Serkis als Caesar; subtiele, respectvolle verwijzingen naar de eerdere Apen-films en vooral een intelligent verteld verhaal over hoe de apenopstand ooit begon.

Tot op heden was Rupert Wyatts enige echte regiewapenfeit THE ESCAPIST, een met weinig budget gemaakt, maar sterk gevangenisdrama uit 2008. Het knappe is dat Wyatt met RISE OF THE PLANET OF THE APES trouw is gebleven aan zijn achtergrond als dramaregisseur, maar tevens een film heeft afgeleverd die als zomer blockbuster werkt. De zorgvuldige opbouw eindigt in een bijzonder mooi geschoten, groots en meeslepend spektakel, waarin de apen onder leiding van Caesar voor hun vrijheid strijden. De haast epische veldslag op de Golden Gate Bridge in San Francisco overtreft qua virtuositeit menig 3-D geweld dat dit jaar in de bioscopen te zien is.