Shutter Island

Martin Scorseses SHUTTER ISLAND is een genrefilm. Dat heeft hij eenmaal eerder gedaan met CAPE FEAR (1991), maar nooit eerder verfilmde hij een echt genrescript, zoals deze naar het gelijknamige boek van Dennis Lehane. Twee potige marshalls gaan in 1954 op onderzoek naar een eiland waar een instelling is gevestigd voor zwaar geschifte criminelen die nergens anders welkom zijn. Eén van hen zou zijn ontsnapt en wat een makkelijke taak lijkt te zijn, blijkt al snel tegen te vallen, want Leonardo DiCaprio en Mark Ruffalo stuiten op veel tegenwerking van de excentrieke doktor Crawley (Ben Kingsley) die het instituut leidt. DiCaprio vermoedt dat er illegale hersenonderzoeken worden uitgevoerd door de vermeende oud-nazi Naehring (Max von Sydow) en wordt tijdens zijn zoektocht naar de waarheid stevig geplaagd door achtervolgingsdromen over de gewelddadige moord op zijn vrouw, in flashbacks gespeeld door Michelle Williams.

SHUTTER ISLAND zet vanaf de eerste onheilspellende beelden vanaf de boot voor het eiland zwaar in op sfeer, zoals het een goede horrorfilm betaamt. Er is storm en bliksem, en angstaanjagende, starende blikken van de doorgedraaide criminelen die de marshalls bij aankomst overtuigende tekens geven dat ze vooral de eerste de beste boot van het eiland terug moeten nemen. En er is dat duistere gebouw voor de zwaarste gevallen dat lijkt op een combinatie van de cellengang van Hannibal Lecter en de Turkse gevangenis uit MIDNIGHT EXPRESS. De toenemende paranoia van DiCaprio wordt daarnaast mooi opgevoerd tot een moment dat je aan zijn geestelijke gezondheid begint te twijfelen, en Scorsese beschikt over een indrukwekkende cast van acteurs om de personages uit dit verhaal tot leven te wekken.

Toch is SHUTTER ISLAND een van de zwakste films uit Scorseses carrière. Het is alsof hij zich geen raad weet met het genre. Het script is een paranoiathriller met horrorelementen, maar Scorsese verfilmt het als een Hollywood actiefilm waarin iedere seconde in dienst staat van de plotafwikkeling. Omdat SHUTTER ISLAND vol zit met ellenlange terugblikken en al snel duidelijk wordt dat het verhaal afstevent op een twist-ending van jewelste, verliest het de aandacht die een puntje-van-je-stoel genrefilm zo hard nodig heeft. Alle rollen zijn weliswaar door topacteurs ingevuld, maar zij krijgen zo weinig om mee te werken dat het typetjes blijven waar de acteurs weinig lol aan zullen hebben beleefd. Alleen DiCaprio maakt in deze vierde samenwerking met Scorsese een overtuigende ontwikkeling door van rechtschapen politieman naar paranoïde neuroot die hem als acteur wel is toevertrouwd.

Waar SHUTTER ISLAND echt de mist in gaat zijn de talrijke, lange flashbacks waarin DiCaprios obsessieve gedrag wordt verklaard. In opzichtige droomstijl geschoten halen ze het tempo uit de film en maken ze hem nodeloos uitleggerig. Met name de laatste terugblik naar het verleden van DiCaprios personage wordt een bespottelijk vertoning, die wel erg tegen slechte smaak aanhurkt. Van een regisseur als Martin Scorsese mogen we meer verwachten. SHUTTER ISLAND is op zijn best een vermakelijk opgezette, mooi geschoten thriller met een strakke muziekscore van Robbie Robertson, maar op zijn zwakst een uitleggerig, steeds vervelender wordende actiefilm vol ongebruikt talent voor en achter de camera. De film is in première gegaan op het 60ste internationale filmfestival van Berlijn, waar de producenten de film wijselijk buiten competitie lieten.