The Fountain

Voor zijn eerste Hollywoodfilm besloot Darren Aronofsky (PI en REQUIEM FOR A DREAM, THE WRESTLER, BLACK SWAN) een eigengeschreven verhaal te verfilmen over een man die uit angst voor de dood alles doet om het eeuwige leven voor zichzelf en zijn overleden vrouw te vinden. THE FOUNTAIN speelt zich kriskras door elkaar af in de 16de, 21ste en 26ste eeuw, en concentreert zich op de boom des levens en de fontein van eeuwige jeugd. Een verhaal dat alleen op papier al enorm complex is met zijn wetenschappelijke en mystieke elementen, en er bovendien niet op uit is om de kijker heldere antwoorden te geven, maar om die te beroeren. Een op de intuïtie gerichte, soms regelrecht onbegrijpelijke film uit Hollywood: geen wonder dat de productie van Aronofsky's derde film een zware dobber bleek.

Het is 2001 als productiemaatschappij Warner Brothers bereid is het Aronofsky-project met de werktitel The Last Man te produceren op de voorwaarde dat er een zogenaamde A-acteur voor de mannelijke hoofdrol wordt aangetrokken. Die acteur vindt de regisseur in Brad Pitt, die er in nauwe samenwerking met hem anderhalf jaar aan werkt. Voor de rol van Lizzy, de vrouw van personage Tom, wordt dan Cate Blanchett bij het project betrokken. Met nog slechts enkele weken te gaan zijn bijna alle sets gebouwd in Australië en heeft Pitt al een woeste baard laten groeien. Vlak voor de opnames gaan er echter geruchten dat Warner van de film af wil. Dan trekt Brad Pitt zich ineens terug, omdat hij er niet meer in gelooft en vlak daarna wordt aangenomen om de film TROY te gaan doen. Daarmee is de stekker definitief uit het project, dat dan al een slordige $18 miljoen heeft gekost.

Terwijl Aronofsky zijn wonden likt en begint aan een nieuw project, wordt Hugh Jackman bereid gevonden om de hoofdrol op zich te nemen. Inmiddels is Cate Blanchett echter niet meer beschikbaar, en is het Jackman zelf die Rachel Weisz, Oscarwinnares voor THE CONSTANT GARDENER en de vriendin van Darren Aronofsky, voorstelt als tegenspeelster. De sets worden vervolgens weer uit de loodsen tevoorschijn getoverd en in 2005 beginnen de opnames. Het budget wordt door Warner wel verlaagt van $70 miljoen naar $30 miljoen, maar na zeven jaar werk verscheen THE FOUNTAIN vorig jaar dan eindelijk in de Amerikaanse bioscopen. Nu, als een van de laatste landen in de wereld, komt Aronofsky's geplaagde project dan ook in ons land uit, en zal ook hier de meningen sterk verdelen.

In THE FOUNTAIN speelt Hugh Jackman drie maal hetzelfde personage, maar dan wel vele eeuwen uit elkaar. De eerste is Tomas, een ontdekkingsreiziger in het zestiende eeuwse Spanje die op zoek gaat naar de fontein der jeugd om onsterfelijkheid te vinden. De tweede incarnatie van dit personage is dokter Tom Creo die anno 2007 wederom zoekt naar het eeuwige leven als hij zijn vrouw Izzy ziet sterven aan een hersentumor. Creo voert daartoe zelfs experimenten uit met boomweefselimplantaten uit Guatemala, allemaal zeer tegen de zin van collega Lillian Guzetti, een intense rol van Ellen Burstyn. En dan is er ook nog de derde, meest bizarre incarnatie van Jackmans personage in de 26ste eeuw, waarin de kale astronaut Tommy zijn Izzy levend houdt in een wolk sterrenstof zwevend in het heelal. Aronofsky trekt deze drie tijdperken op rondom het tot waanzin gedreven personage Tom, die de dood niet kan of wil accepteren.

De sleutel tot onsterfelijkheid zoekt hij uit liefde, uit wetenschappelijk oogpunt en uit onwil de dood te accepteren als een eindpunt in plaats van een nieuw begin, zoals in vele godsdiensten en geloven wordt voorspeld. Huiscomponist Clint Mansell voorzag dit wonderschone, geheel CGI-loze universum van een uitzonderlijk dramatische, dikke score, die de gehele film een droevige, wat verontrustende toon meegeeft. Ondanks de aangrijpende muzikale omlijsting wordt echt meeleven vooral mogelijk in het contemporaine gedeelte, terwijl de sequenties in de 16de en 26ste eeuw vooral inspelen op je intuïtie: het proberen te begrijpen in plaats van te ervaren.

Zelf vertelde de regisseur ergens dat hij een A-acteur als Brad Pitt of Hugh Jackman noodzakelijk achtte om de kijker de eerste twintig, onbegrijpelijke minuten door te loodsen. Gelijk heeft hij: door het verwarrende begin wordt de kijker gedwongen om andere manier van kijken en begrijpen aan te wenden. Door de cyclische in plaats van lineaire vertelstructuur, de als een mantra herhaalde woorden van personage Izzy en de steeds terugkerende symbolen zoals de boom en fontein van eeuwig leven, gooit THE FOUNTAIN de kijker in het diepe, zonder je weer omhoog te halen. De climax is weliswaar overdonderend en bloedmooi, maar geeft geen definitief antwoord op de vele opgeworpen vragen. Het levert al met al een onvergetelijke kijkervaring op, waarmee slechts een klein publiek zich uit de voeten zal kunnen.