Transamerica

Iedereen raadde debuterend regisseur Duncan Tucker aan om de rol van transseksueel Bree Osbourne door een man te laten vertolken, maar omdat het personage al een jarenlang traject van hormoonbehandelingen en plastische chirurgie had ondergaan, was Tucker terecht huiverig dat een man in vrouwenkleding niet zou overtuigen. Het leek hem dan ook aannemelijker om dit personage door een vrouw te laten spelen. Voor desperate housewife Felicity Huffman de taak om als vrouw een man te spelen die een vrouw wordt. Ze slaagt hier glansrijk in en is terecht onder de prijzen bedolven.

Bree Osbourne heeft alleen nog de handtekening van haar therapeut nodig voor ze definitief vaarwel kan zeggen tegen haar verleden als man, als Stanley. Na jaren van hormoonbehandelingen, borstprothesen en stemtrainingen zal een geslachtsveranderende operatie haar metamorfose van man naar vrouw definitief maken. Ze heeft er lang voor gespaard en wil de ingrijpende final make-over zo snel mogelijk achter de rug hebben. Eigenlijk krijgt Bree daarbij alleen steun van haar therapeute, want ze is verstoten door familie en vrienden, en heeft geen ex-vrouw of kinderen om rekening mee te houden. De ochtend voor het gesprek met haar therapeut en slechts een week voor de geplande operatie wordt ze gebeld door de zeventienjarige Toby, die op zoek is naar Stanley, zijn vader.

De jongen blijkt Bree's zoon te zijn uit een ver studentenleven en de therapeut dwingt haar om in ieder geval kennis met de jongen te maken. Ze geeft pas haar akkoord aan de operatie als Bree emotioneel stabiel blijft na de confrontatie met haar zoon. Teleurgesteld, maar vastberaden om op tijd terug te zijn voor de operatie reist Bree naar New York, waar ze schrikt van wat ze aantreft. Toby is geen ideale verloren zoon, maar een stugge, drugsgebruikende jongen die zijn lichaam op straat verkoopt. Bree zwijgt over hun bloedband en stelt zich voor als een christelijk hulpverlener.

Vastberaden om Toby van de straat en de drugs af te helpen, besluiten ze richting Los Angeles te gaan. De jongen wil daar zijn echte vader Stanley opzoeken en het gaan maken als pornoacteur. Om dit scenario af te wenden en toch iets te betekenen voor de jongen, besluit Bree hem af te zetten bij zijn stiefvader. De autorit die ze samen dwars door Amerika maken is voor beiden een kans om te reflecteren op wie ze zijn en wat ze van het leven verwachten. Als tegenpolen beginnen ze aan de reis waarin zal blijken dat hun karakters meer overeenstemmen dan ze dachten. Ze komen er samen achter dat familiewaarden het belangrijkste in het leven zijn.

De spanningsboog die gedurende de reis de aandacht van de kijker vast moet houden is de lang uitgestelde reactie van Toby op de ware identiteit van Bree. Dit op zich moedige uitgangspunt van Transamerica wordt in het script jammer genoeg te losjes uitgewerkt. Terwijl vooral de kwestie van de (trans)seksualiteit in beginsel aanleiding geeft tot een scherp stuk over ethiek, sociale acceptatie en seksuele identiteit blijft het verhaal opvallend degelijk en oppervlakkig. Het script richt zich zo sterk op de meer conservatieve waarden rondom familie en samenleving dat juist het subversieve karakter van het basisidee wordt afzwakt.

De wisselwerking tussen Bree en haar zoon heeft veel te lijden onder het weinig uitgesproken personage van Toby, die geleidelijk aan zo neutraal wordt neergezet dat je de interesse verliest. Juist de tegenstelling tussen beide personages zou moeten leiden tot interessante inzichten. Vanaf het moment dat ze bij Bree's benepen, veel te dik aangezette ouders aankomen, zijn definitief alle scherpe kantjes verdwenen ten faveure van oppervlakkige feelgood-komedie. Transamerica wil misschien teveel van alles zijn, waardoor uiteindelijk alleen de ijzersterke acteerprestatie van Felicity Huffman de vlakke film overeind moet houden. Maar de verbazingwekkende manier waarop zij gestalte geeft aan dit curieuze, introverte personage maakt van Transamerica toch een film om niet te missen.