Manchester by the Sea

‘Dit is geen film, dit is opera.’ Zo opende Het Parool haar recensie van MANCHESTER BY THE SEA. En ondanks dat ik zelf nog helemaal niet aan opera had gedacht, krijg je bij Kenneth Lonergans derde regieklus inderdaad het gevoel naar iets groots en verhevens zit te kijken. Een hele prestatie aangezien het verhaal zelf zo compact en regionaal is: de door demonen geplaagde klusjesman Lee Chandler (Casey Affleck) moet na de dood van zijn broer Joe (Kyle Chandler) voor diens zeventienjarige zoon Patrick (Lucas Hedges) zorgen. Daarvoor moet Lee wel terug naar zijn geboorteplaats, waar de bron van zijn kwelling zich bevindt.

Niet gek dus dat die terugkeer niet zonder slag of stoot gaat. Lee’s geboorteplaats is een typische Amerikaans kustplaats. Afgelegen en bebost; een plek waar mensen ‘s winter hun bootjes stallen, zeemannen hun dagen in kroeg wegdrinken en houthakkershirts in elk seizoen in de mode zijn. Klein en gemoedelijk misschien, maar ook kortzichtig en stug – én daardoor ook een plaats waar ingrijpende gebeurtenissen niet snel worden vergeten.

Dat laatste is een van de redenen waarom Lee er niet meer woont. Kenneth Lonergan, die eerder YOU CAN COUNT ON ME en MARGARET maakte, filmt Lee’s zelfverkozen isolement in eerste instantie dicht op de huid. Lee is iemand dingen heeft opgekropt en het net te strakke kader voelt daardoor beklemmend aan. In een openingsmontage vult klusjesman Lee een vuilniscontainer totdat de plasticzakken er letterlijk uit barsten – net zoals hij zelf leeft eigenlijk: op het randje van overvloeien. Later die avond gaat Lee in een kroeg met twee mannen op vuist. Ze keken hem vals aan, beweert hij. Wij weten wel beter. Zijn afzondering is het enige wat hem staande houdt.

De dood van Joe brengt daar echter verandering in. Of hij het nou wil of niet, Lee moet terug naar Manchester om als enige erfgenaam de verantwoordelijkheid te nemen over Joe’s zeventienjarige zoon Patrick, die nog op de middelbare school zit. Manchester brengt het trauma weer naar boven en in flashbacks leren we langzaam Lee’s vorige leven. Hoe hij als vader en echtgenoot van Randi (Michelle Williams) zich om zijn gezin bekommerde. Hoe hij met Joe en zijn neefje er in de weekenden met de boot op uit trok. Hoe hij met zijn vader grappen maakte toen zijn broer in het ziekenhuis lag. Lee was een levendige man en de spil van de familie, totdat een ingrijpende gebeurtenis alles dramatisch omgooide en hem in een zelfverkozen isolement stuurde.

Wat dat traumatische voorval precies is, krijgen we pas later te zien in een indrukwekkend en hartverscheurend moment. Voor de nasleep ervan, hoeven we echter alleen maar naar Afflecks lichaamshouding te kijken: opgetrokken rug, strakke lippen, ogen die een zichzelf in de knoop redenerende geest verraden. MANCHESTER BY THE SEA is een hartverscheurende film, met een door merg en been-gaande (én Oscarwinnende) rol voor Casey Affleck, die ondanks haar loodzware onderwerp (vermeende schuld en de daaruit volgende boetedoening en rouw) teder en menselijk blijft. Een film, om in de muzikale terminologie te blijven, die het midden houdt tussen een soulballad en een requiem, over een man die als een soulzanger in zijn verdriet is blijven steken, en wiens poging tot rehabilitatie door scenarist en regisseur Kenneth Lonergan als een dodenmars wordt gepresenteerd. Tergend langzaam. Komt Lee ooit van zijn demonen af?

Verkrijgbaar op dvd/blu-ray vanaf 31 mei 2017.

Lees hier ons interview met Casey Affleck.

Lees hier ons interview met Michelle Williams.